Zaparcia u niemowlaka : sposoby na zaparcia. Co robić?

Zaparcia u niemowlaka to dolegliwość, z którą musi walczyć wielu rodziców. Układ pokarmowy u niemowląt jest bowiem początkowo jałowy - muszą trafić do niego tzw. dobre bakterie, które umożliwiają prawidłowe trawienie. Stąd wiele problemów z trawieniem, w tym zatwardzenie u niemowlaka. Co na zaparcia u niemowląt jest skuteczne?

Jak wyglądają zaparcia u niemowląt?

Kiedy wiadomo, że mamy do czynienia z zatwardzeniem u niemowlaka? Zaparcia u niemowlaka to zbyt niska częstotliwość wypróżnień, konieczność nadmiernego parcia przy oddawaniu stolca i oddawanie zbitego, suchego stolca. Zatwardzeniu u niemowlaka często towarzyszą wzdęcia i gazy.

Dodatkowo zaparcia u niemowląt sprawiają, że dzieci są płaczliwe i niespokojne, odczuwają ból przy wypróżnianiu, boli je brzuszek, nie mają apetytu. Objawy zaparcia u niemowlaka to także świadomie wstrzymywanie defekacji.

Kiedy wiadomo, że częstotliwość wypróżnień jest za mała? Jeśli osoba dorosła wypróżnia się rzadziej niż dwa razy w tygodniu, to bez wątpienia cierpi na zaparcia. Inaczej jest w przypadku niemowląt. Wiele niemowląt poniżej 6. miesiąca życia, karmionych piersią, wypróżnia się raz w tygodniu, ale jeśli stolec jest miękki, to nie powinno to być powodem do niepokoju. Częstotliwość wypróżnień u niemowląt jest kwestią indywidualną – nie istnieje „idealny” wzorzec w tej grupie wiekowej. „Normę” stanowi i stolec raz w tygodniu, i kilka razy na dobę (pod warunkiem że maluch prawidłowo się rozwija, np. przybiera na wadze i rośnie).

Generalnie czynnikiem decydującym o tym, czy mamy do czynienia z zatwardzeniem u niemowlaka, jest wygląd stolca. Jeśli kupa dziecka jest zbita, twarda, a defekacja sprawia ból, to jest to zatwardzenie. U niemowlaka, który oddaje codziennie zbity i twardy stolec, także stwierdza się zatwardzenie.

U niemowląt, które ukończyły 6. miesiąc życia częstotliwość defekacji, powinna być bardziej regularna. Półroczne dziecko powinno załatwiać się minimum dwa razy w tygodniu.

Czytaj także: Niestrawność – leki i sposoby na niestrawność żołądka

Kolka a zaparcia u niemowlaka: czy mają ze sobą związek?

Kolka niemowlęca i zaparcia to dwa różne problemy, ale mogą się ze sobą nakładać i dawać podobne dolegliwości. Kolka objawia się trudnym do ukojenia, napadowym płaczem, często z charakterystycznym podkurczaniem nóżek i wzdętym brzuszkiem. Zaparcia natomiast oznaczają rzadkie, twarde i bolesne stolce, a nieraz towarzyszy im niepokój, płaczliwość i wzdęcia.

Kolki zwykle zaczynają się między 2.-3. tygodniem i ustępują samoistnie do 6. miesiąca (zazwyczaj do 3.-4.). Zaparcia stają się częstsze w momencie rozszerzania diety (ok. 4.-6. miesiąca), a następnie przy odpieluchowywaniu. Oznacza to, że największe prawdopodobieństwo współwystępowania kolek i zaparć to właśnie 4.-6. miesiąc.

Jeśli niefortunnie się złoży, że obie dolegliwości występują u maluszka równocześnie, objawy mogą być bardziej nasilone. Oprócz tego zdarza się (choć rzadko, bo u ok. 3% dzieci), że u malca w pierwszych miesiącach życia występuje trudność z koordynacją pracy mięśni brzucha i dna miednicy podczas wypróżniania (dyschezja). Można wtedy zaobserwować wyraźny problem z wypróżnieniem (jak przy zaparciu), ale też objawy podobne do kolki: czerwienienie na twarzy, podkurczanie nóżek, płacz, ból i prężenie się przez 10-20 minut. Co ważne, wydalony stolec jest miękki.

Czytaj też: wzdęcia u noworodka i niemowlaka

Co powoduje zaparcia u niemowląt?

Większość przypadków zatwardzeń to zaparcia czynnościowe u niemowląt. Oznacza to, że ich przyczyną jest niedojrzałość układu pokarmowego, a nie choroba. Takie zaparcia występują nawet u 3% dzieci (w 40% przypadków już w 1. roku życia). Zdarzają się jednak również przyczyny chorobowe, które należy jak najszybciej potwierdzić lub wykluczyć:

• Chorobę Hirschprunga lub inne zaburzenia unerwienia jelita grubego,
• Mukowiscydoza,
• Niedoczynność tarczycy,
• Wady w budowie układu pokarmowego,
• Wady rdzenia kręgowego (np. przepuklina oponowo-rdzeniowa),
• Alergie pokarmowe,
• Neuromiopatie i miopatie,
• Zaburzenia metaboliczne (np. zbyt wysokie stężenie wapnia lub potasu),
• Zatrucie witaminą D.

Zaparcia u niemowląt karmionych piersią

Wiele osób uważa, że niemowlęta karmione piersią nie mają zaparć. To jednak nieprawda, choć zaparcia u niemowląt karmionych piersią zdarzają się rzadko. Noworodki robią kupę nawet kilkanaście razy dziennie. Po ukończeniu pierwszego miesiąca zmienia się rytm wypróżnień.

Niemowlę poniżej 6. miesiąca karmione piersią może wypróżniać się raz na tydzień, ale jeśli stolec jest miękki, nie oznacza to, że ma zaparcia. Mleko matki jest łatwiej trawione niż mleko modyfikowane, poza tym może być wchłaniane w całości. Zdarza się jednak tak, że zaparcia u niemowlaka karmionego piersią występują. Może to mieć związek z tym, że dziecko zjada za mało mleka matki lub ma alergię pokarmową. Zaparcia u niemowlaka może wywołać nietolerancja laktozy, choć znacznie częściej wywołuje ona biegunkę.

Dieta matki karmiącej a zaparcia u niemowląt

Warto pamiętać, że pokarm kobiety karmiącej naturalnie zawiera laktozę, dlatego dieta uboga w produkty mleczne u karmiącej mamy nie będzie miała wpływu na zawartość laktozy w jej pokarmie (ale w przypadku alergii na białka mleka krowiego – już tak). Zatwardzenie u niemowlaka karmionego piersią może też wywołać niewłaściwa dieta matki - uboga w błonnik oraz wodę.

Sprawdź: Problemy z trawieniem - objawy, leki i domowe sposoby

Zaparcia u niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym

Niemowlęta karmione sztucznie częściej cierpią na zaparcia. Dzieje się tak dlatego, że mleko modyfikowane jest trudniej przyswajane przez układ pokarmowy dziecka. Zmiana mleka z naturalnego na sztuczne często objawia się zatwardzeniem u niemowlaka. Zaparcia u niemowląt karmionych sztucznie mogą wynikać z nieodpowiedniego przygotowania mieszanki mleka modyfikowanego. Przyrządzając mieszankę, należy stosować się do zaleceń producenta mleka modyfikowanego. Nie można zmieniać proporcji proszku i wody, gdyż może to wywołać zaparcia u niemowlaka.

Jakie mleko na zaparcia dla niemowląt będzie najlepsze?

Pomocne na zaparcia u niemowląt karmionych sztucznie jest mleko wzbogacone probiotykami i prebiotykami. Ważne jest, by nie zmieniać mleka modyfikowanego, a przynajmniej nie robić tego często.

Zaparcia u niemowląt przy rozszerzaniu diety

Zaparcia u 6-miesięcznego niemowlaka są często związane z rozszerzaniem diety dziecka. Wprowadzanie do diety dziecka nowych produktów często skutkuje zaparciami lub biegunką, dlatego nie powinno się wprowadzać zbyt wielu nowych produktów na raz. Dobrze jest wprowadzać jeden nowy produkt na kilka dni, by móc zaobserwować, które produkty powodują zatwardzenie u niemowlaka.

Zobacz też, co na częste gazy po jedzeniu polecają specjaliści.

Jakie produkty, warzywa i owoce powodują zaparcia u niemowląt? Najczęściej specjaliści wymieniają:

• Gotowaną marchew,
• Banany, zwłaszcza niedojrzałe,
• Jabłko i gruszki (zwłaszcza pieczone lub gotowane),
•  Jagody,
• Ziemniaki,
• Ryż,
• Kasze drobnoziarniste.

Nie oznacza to, że nie należy podawać maluchom tych produktów – jednak od początku rozszerzania diety trzeba dbać o różnorodność i nie opierać się wyłącznie na pokarmach zwiększających ryzyko zaparć. A czy żelazo powoduje zaparcia u niemowląt? Tak, to częsty skutek uboczny suplementacji żelaza.

Sprawdź też, co powoduje ból brzucha u noworodka.

Zaparcia u niemowląt: objawy

Jeśli u maluszka rzeczywiście występuje zaburzony rytm wypróżnień, bardzo ważne jest różnicowanie zaparć czynnościowych od chorobowych.

Zaparcia u niemowląt: diagnostyka

Lekarz przeprowadzi dokładny wywiad, a przy podejrzeniu zaparć czynnościowych w pierwszej kolejności może zaproponować dietę eliminacyjną (białka mleka krowiego). Jeśli zaś rozważa podłoże chorobowe, zleci dodatkowe badania albo skieruje malucha na konsultację do gastroenterologa.

Jak leczyć zaparcia u niemowląt?

Co bardzo ważne, nie należy podawać dziecku leków na zaparcia na własną rękę. Doraźnie można podać dziecku jedynie czopki na zaparcia dla niemowląt. Jeśli lekarz pediatra stwierdzi zatwardzenie u niemowlaka, podejmie decyzję, czy zaordynować produkty wspomagające układ pokarmowy (np. laktulozę).

Pośród leków na zaparcia dla niemowląt dostępnych w aptekach należy wymienić: syrop na zaparcia u niemowlaka, krople i probiotyki.

Co pomaga na zaparcia u niemowląt? Domowe sposoby

Można także spróbować domowych sposobów na zaparcia u niemowląt - podawać dziecku więcej płynów, najlepiej wodę niegazowaną oraz produkty rozluźniające stolec, szczególnie poleca się suszone śliwki na zaparcia u niemowląt, można je namoczyć w wodzie bądź zrobić je w formie musu. Dobrze jest wykonywać dziecku kilka razy dziennie masaż brzuszka.

Czytaj też: Skurcze żołądka - przyczyny, co robić? Co na skurcze?

Zaparcia u niemowlaka: podsumowanie

Zaparcia u niemowląt to częsta dolegliwość, która zazwyczaj ma charakter fizjologiczny. Rodzice powinni jednak być wyczuleni na wszelkie dodatkowe objawy, zwłaszcza opóźniony wzrost i słabe przybieranie masy ciała – w takich sytuacjach należy wykluczyć przyczyny chorobowe.