Uczulenie na penicylinę to jedno z najczęściej występujących uczuleń na leki. Na szczęście nie wyklucza ono przyjmowania innych antybiotyków. O czym należy pamiętać, będąc uczulonym na penicylinę?
Czym jest penicylina?
Aby dobrze zrozumieć kwestię uczulenia na penicylinę, warto wiedzieć, że penicyliny dzielą się na naturalne i półsyntetyczne. Najbardziej uczulająca jest penicylina naturalna i to właśnie ona odpowiada za najsilniejsze reakcje alergiczne. Dziś stosuje się ją jedynie w szpitalach, a na aptecznych półkach znajdują się przede wszystkim penicyliny półsyntetyczne, takie jak amoksycylina, ampicylina, tyracylina, piperacylina, fenoksymetylopenicylina, oksacylina czy kloksacylina.
Substancje te znacznie rzadziej wywołują skutki uboczne i nie są aż tak alergizujące. Co ciekawe, penicylina została odkryta przez przypadek. Stało się to w 1928 r., a za stworzenie antybiotyku na jej bazie Alexander Fleming, Howard Walter i Ernest Boris Chain otrzymali nagrodę Nobla. Penicylina jest najstarszym, a przy tym bardzo uniwersalnym antybiotykiem. Leczy zakażenia wywołane przez m.in. paciorkowce, gronkowce, ziarenkowce beztlenowe i meningokoki.
Objawy uczulenia na penicylinę
Tak jak w przypadku innych leków, uczulenie na penicylinę objawia się przede wszystkim reakcjami skórnymi. W 40% przypadków pojawia się pokrzywka, czyli wysyp czerwonych, swędzących bąbli. Wystąpić może także wysypka oraz rumień obejmujący nogi, ręce i tułów. W rzadkich przypadkach dochodzi do objawów ogólnoustrojowych, takich jak napad astmy i duszności oraz obrzęk krtani.
U około 0,01-0,06% osób uczulonych na penicylinę dochodzi do wstrząsu anafilaktycznego. Jest to stan zagrażający życiu, który wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej. Objawia się on zawrotami głowy, nudnościami, nagłym spadkiem ciśnienia krwi, zaczerwienieniem skóry, spłyconym oddechem, a czasem także obrzękiem twarzy i dróg oddechowych. Po zaobserwowaniu takich symptomów trzeba jak najszybciej zadzwonić na pogotowie ratunkowe.
Uczulenie na penicylinę a niealergiczne skutki uboczne
Może się zdarzyć, że w trakcie leczenia penicyliną lub innym antybiotykiem, u osoby chorej pojawi się wysypka. W wielu przypadkach nie będzie to jednak objaw alergii na lek, a jedynie niegroźny skutek uboczny.
Do innych niepożądanych objawów stosowania antybiotyków zalicza się m.in. bóle brzucha i biegunki - to dlatego, że oprócz chorobotwórczych bakterii leki te niszczą także naturalną florę bakteryjną jelit. U kobiet mogą z kolei wystąpić infekcje pochwy na tle grzybiczym. Należy pamiętać, że nie są to objawy uczulenia na penicylinę, a skutki uboczne, które mogą dotknąć każdego.
Jak sprawdzić czy jest się uczulonym na penicylinę?
By lekarz mógł stwierdzić uczulenie na penicylinę, najczęściej wykonuje się testy skórne lub badanie krwi na obecność przeciwciał sIgE. Wynik dodatni oznacza alergię, jednak brak przeciwciał nie daje stuprocentowej gwarancji, że reakcja alergiczna nie wystąpi - niektóre osoby są bowiem uczulone na produkty rozkładu, które pojawiają się, gdy penicylina rozkłada się w ludzkim organizmie.
Najbardziej pewną metodą diagnostyczną jest zatem test prowokacyjny. Polega on na podawaniu pacjentowi coraz większych dawek penicyliny pod ścisłą kontrolą lekarską w szpitalu. Jeśli wystąpi reakcja alergiczna, wówczas można mówić o stuprocentowym uczuleniu na penicylinę.
Jak leczyć uczulenie na penicylinę?
Uczulenia na penicylinę nie da się wyleczyć, jednak nie jest to konieczne, ponieważ obecnie istnieje wiele innych antybiotyków o podobnym działaniu. Ważne jest, by o uczuleniu na penicylinę poinformować lekarza, aby mógł on dobrać inne, odpowiednie leki. Informację o alergii na penicylinę należy przekazać także lekarzom podczas pobytu w szpitalu. Warto umieścić ją także na kartce, którą będziemy nosić w portfelu.
Uczulenie na penicylinę - jaki brać antybiotyk?
Osoby uczulone na penicylinę dla bezpieczeństwa nie powinny stosować ani penicyliny naturalnej, ani półsyntetycznej. Penicyliny należą do grupy antybiotyków beta-laktamowych, dlatego w przypadku uczulenia lekarz najprawdopodobniej przepisze pacjentowi lek z innej grupy, np. makrolidów. Podobnie jak penicyliny, są one często stosowane w leczeniu zakażeń dróg oddechowych, np. anginy.
Uczulenie na penicylinę a amoksycylina
Amoksycylina jest półsyntetyczną penicyliną, dlatego osoby z uczuleniem na penicylinę nie powinny przyjmować antybiotyków, w których jest ona substancją czynną. Przez to, że niektóre skutki uboczne związane ze stosowaniem antybiotyków można pomylić z reakcją alergiczną, w razie jakichkolwiek wątpliwości najlepiej udać się do lekarza i przeprowadzić testy alergiczne, które wykażą czy faktycznie jesteśmy na penicylinę uczuleni. Naukowcy do tej pory nie wiedzą skąd bierze się nadwrażliwość na ten antybiotyk. Zaobserwowali jedynie, że nie posiada ona związku z innymi alergiami i nie jest dziedziczona.
Autor: Olga Szymkowiak
Czytaj też:
Podziel się artykułem ze znajomymi
