Porost islandzki zalecany jest głównie w leczeniu schorzeń górnych dróg oddechowych oraz w przypadku zaburzeń trawiennych. Działa przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo, wpływa także korzystnie na układ immunologiczny.
Właściwości porostu islandzkiego (C. islandica, inaczej płucnica islandzka) zostały dosyć dokładnie zbadane przez naukowców, dzięki czemu porost wykorzystywany od wieków w medycynie ludowej, stał się cennym składnikiem leków produkowanych przez przemysł farmaceutyczny. Porost islandzki rośnie najczęściej na obszarach północnej Europy i Azji, głównie w Skandynawii i Rosji. W Polsce występuje w suchych lasach sosnowych położonych na nizinnych terenach, oraz na skałach w górach lub na innych ubogich siedliskach. Porasta ziemię, pnie drzew, skały i głazy. Jest to gatunek objęty w Polsce częściową ochroną prawną.
Porost islandzki zbiera się cały rok w suche dni suche i suszy w temp. do 60o C i przechowuje w światłoszczelnych opakowaniach.
Porost islandzki – w medycynie ludowej
Porost islandzki należy do plechowców (dawniej rośliny niższe) – czyli grupy organizmów wielokomórkowych, których ciało zwane plechą nie jest podzielone na tkanki oraz organy. Do plechowców należą też glony i grzyby. Porost był od dawna wykorzystywany w zielarstwie, przygotowywano z niego wywary i napary. W medycynie ludowej używano go do leczenia:
- nieżytu górnych dróg oddechowych,
- dolegliwości żołądkowo-jelitowych,
- przeziębienia,
- krztuśca,
- astmy,
- cukrzycy
- zapaleniu nerek.
Porost islandzki był prawdopodobnie podawany również Fryderykowi Chopinowi jako lek przeciwgruźliczy, znane były też jego właściwości wzmacniające organizm po przebytych chorobach.
Porost islandzki, mimo gorzkiego smaku, znajdował zastosowanie również w kuchni. W okresach głodu robiono z niego mąkę na chleb, wykorzystywano go do wyrobu słodyczy, w Rosji w trakcie II wojny światowej przygotowywano z porostu gęsty syrop przypominający melasę.
Czytaj też: Łopian (korzeń łopianu) - właściwości lecznicze, działanie
Porost islandzki - właściwości
Jedną z pierwszych substancji czynnych porostu islandzkiego zidentyfikowanych chemicznie była cetraryna zwana również kwasem cetrarowym (o właściwościach bakteriostatycznych), która nadaje porostowi gorzki smak. Poza tym porost islandzki jest bogaty w:
- węglowodany, głównie polisacharydy, rzadziej monosacharydy,
- kwas krzemowy,
- kwasy lichenowe,
- sole mineralne, takie jak jod, miedź, krzem.
Porost islandzki - działanie
Wyciągi z porostu islandzkiego mają również bardzo dużą ilość substancji śluzowych, dlatego od lat były wykorzystywane w leczeniu schorzeń górnych dróg oddechowych, u chorych z nadmierną suchością i podrażnieniem błony śluzowej gardła oraz krtani. Preparaty z wyciągiem z porostu islandzkiego polecane są profilaktycznie u osób pracujących głosem, które są częściej narażone na chrypę i podrażnienia krtani oraz strun głosowych.
Porost wykazuje także działanie:
- przeciwkaszlowe,
- wykrztuśne,
- przeciwzapalne,
- antybakteryjne,
- przeciwgruźlicze,
- antynowotworowe.
Zbawiennie wpływa także na pracę układu trawiennego i jego zaburzenia. Stosowany jest jako środek przeciwwymiotny, reguluje wypróżnienia i przemianę materii, zwiększa produkcję i wydzielanie śliny, soku żołądkowego, trzustkowego i jelitowego. W małych dawkach wzmaga wydzielanie soku żołądkowego, natomiast w dużych – hamuje wydzielanie soku żołądkowego i powstrzymuje oddziaływanie kwasu solnego na śluzówkę żołądka. Porost islandzki kiedyś był stosowany przy leczeniu wrzodów żołądka czy nadkwasoty.
Porost działa także uspokajająco, wzmacnia organizm po przebytej chorobie, działa też odtruwająco.
Czytaj także: Szałwia lekarska - właściwości. Czy można ją pić?
Porost islandzki - zastosowanie
Jak wykorzystać tak wszechstronne właściwości porostu islandzkiego? W aptekach i sklepach zielarskich można kupić gotowe preparaty zawierające w swoim składzie porost islandzki. Część z nich to tabletki do ssania, część preparaty zawierające płynne wyciągi etanolowe.
Z plechy porostu można robić napary, wywary, maceraty, nalewki i ekstrakty. Olej porostowy można wykorzystać do masażu, maseczek na zniszczone włosy czy lewatyw przy hemoroidach i zaparciach. Olej taki można samemu wykonać w domu łącząc podgrzany do 60 stopni Celsjusza olej słonecznikowy (150 ml) z namoczonym w alkoholu poroście islandzkim (pół szklanki). Całość pozostawić na tydzień w ciemnym miejscu i po tym czasie przefiltrować.
Porost islandzki reguluje także pracę gruczołów łojowych i potowych. Zewnętrznie może być stosowany w leczeniu owrzodzeń, ran, oparzeń, liszai, stanów zapalnych i infekcji gałki ocznej oraz powiek. Samemu można wykonać napar z płucnicy do przemywania podrażnionych oczu, przy zapalenia spojówek i powiek, nadmiernym łzawieniu, czy przy cieniach pod oczami.
Zewnętrznie można też stosować wykonane z porostu islandzkiego okłady, maseczki, nasiadówki, płukanki do leczenia stanów zapalnych miejsc intymnych, świądu pochwy, upławów, łuszczycy czy łojotokowego zapalenia skóry.
Sprawdź: Herbata z bratka - właściwości bratka, skutki uboczne, działanie
Porost islandzki w ciąży
W przeprowadzonych do tej pory badaniach osób dorosłych nie stwierdzono żadnych działań niepożądanych stosowania porostu islandzkiego. Nie obserwowano także przypadków przedawkowania czy wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów. Do tej pory nie prowadzono jednak badań na kobietach w ciąży i matkach karmiących piersią, dlatego zaleca się zachowanie ostrożności i konsultację z lekarzem prowadzącym ciążę.
Porost islandzki - przeciwwskazania
Szczególną ostrożność powinni zachować pacjenci przyjmujący na stałe leki, ponieważ porost islandzki może zmniejszyć wchłanianie leków. Trzeba też pamiętać, że porost zwiększa wydzielania soków trawiennych, co może drażnić uszkodzoną błonę śluzową przewodu pokarmowego, dlatego przeciwwskazaniem do stosowania porostu islandzkiego są wrzody żołądka i dwunastnicy.
Co ciekawe okazuje się także, że porosty mogą kumulować w swych plechach pochodzące ze środowiska metale ciężkie oraz pierwiastki promieniotwórcze. Wykazały to badania prowadzone po katastrofie w Czarnobylu w 1986 roku.
Podziel się artykułem ze znajomymi
