Emolienty: bariera ochronna dla skóry u dzieci i dorosłych

Emolienty to preparaty do stosowania zewnętrznego, które posiadają właściwości nawilżające, natłuszczające i uelastyczniające skórę. Chronią przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych i są niezwykle ważnym elementem pielęgnacji skóry suchej. Sprawdź, jak działają i kiedy warto je stosować. 

Jak działają emolienty? 

Emolienty tworzą na powierzchni skóry ochronną warstwę, która zapobiega nadmiernej utracie wody. Ich działanie opiera się na wzmacnianiu naturalnej bariery ochronnej skóry poprzez uzupełnianie niedoboru lipidów i zwiększenie nawilżenia. Substancje aktywne zawarte w emolientach docierają do głębszych partii skóry, gdzie nie tylko chronią przed utratą wody, ale także łagodzą podrażnienia i świąd. 

Z czego składają się emolienty? 

Emolienty to mieszaniny składników hydrofobowych i hydrofilowych. W ich składzie znajdują się substancje okluzyjne, takie jak wazelina, parafina czy oleje mineralne, które tworzą barierę ochronną na skórze. Równie ważne są humektanty - substancje wiążące wodę, jak gliceryna, mocznik czy kwas hialuronowy. 

Nowoczesne emolienty zawierają także substancje uzupełniające lipidy, takie jak nienasycone kwasy tłuszczowe, masło shea oraz fizjologiczne lipidy naskórka, które wspomagają regenerację skóry. Należy jednak pamiętać, że niektóre z tych składników mogą pozostawiać na skórze tłuste plamy, dlatego warto dopasować konsystencję emolientu do własnych potrzeb. 

Współczesne preparaty emolientowe zawierają również składniki o dodatkowym działaniu terapeutycznym. Na szczególną uwagę zasługują: 

• Beta-glukan to organiczny związek chemiczny należący do polisacharydów, który wykazuje silne działanie nawilżające i przeciwzapalne. Substancja ta nie tylko wspomaga gojenie urazów i podrażnień, ale także wzmacnia naturalne mechanizmy obronne skóry. Dodatkowo beta-glukan stymuluje produkcję kolagenu, dzięki czemu poprawia kondycję i wygląd skóry. 

• Ksylitol, zwany także cukrem brzozowym, to naturalna substancja o wielu korzystnych właściwościach dla skóry. Wykazuje działanie przeciwdrobnoustrojowe poprzez hamowanie tworzenia się biofilmu bakteryjnego, jednocześnie pomagając w przywróceniu prawidłowej flory bakteryjnej skóry. Dodatkowo substancja ta wspomaga nawilżenie skóry i wykazuje działanie przeciwzapalne, co sprawia, że jest cennym składnikiem w nowoczesnych emolientach. 

Kiedy i jak stosować emolienty? 

Emolienty są szczególnie zalecane w przypadku atopowego zapalenia skóry (AZS) oraz innych schorzeń przebiegających z suchością skóry. Szczególnie ważne są w pielęgnacji skóry suchej, gdzie stanowią podstawę codziennej pielęgnacji. Według badań przedstawionych w Forum Dermatologicum (2016), właściwe stosowanie emolientów może zmniejszyć ilość stosowanych miejscowo glikokortykosteroidów o 42% u pacjentów z AZS. 

Emolienty można stosować na różne sposoby: 

• jako dodatek do kąpieli, 

• w formie kremów i balsamów po kąpieli, 

• jako preparaty do specjalistycznej pielęgnacji twarzy, 

• w postaci olejków do masażu. 

Regularne stosowanie emolientów jest bardzo ważne w przypadku skóry suchej, atopowej oraz u osób starszych. W przypadku skóry tłustej lub mieszanej należy wybierać lżejsze formuły lub ograniczyć stosowanie emolientów do miejsc tego wymagających. 

Emolienty do twarzy i ciała 

Emolienty do twarzy powinny być dobierane w zależności od typu skóry i jej potrzeb. W przypadku skóry wrażliwej i atopowej szczególnie ważne jest stosowanie preparatów bez substancji drażniących. Emolienty do ciała mogą mieć bogatszą konsystencję i zawierać więcej substancji uzupełniających lipidy, szczególnie na obszary szczególnie przesuszone, jak łokcie czy kolana. 

Dostępne są również emolienty do kąpieli, które powinny być używane w odpowiedni sposób: 

• Temperatura wody nie powinna przekraczać 37-38°C 

• Kąpiel nie powinna trwać dłużej niż 10-15 minut 

• Po kąpieli należy delikatnie osuszyć skórę i w ciągu 3-5 minut nałożyć emolient 

Emolienty do włosów 

Emolienty do włosów działają podobnie jak te do skóry - tworzą warstwę ochronną na powierzchni włosa, zapobiegając utracie wilgoci. Zawierają nienasycone kwasy tłuszczowe i masło shea, które regenerują strukturę włosa. Najlepiej sprawdzają się w przypadku włosów suchych i zniszczonych, jednak należy uważać z ilością aplikowanego produktu, aby nie pozostawiać na włosach tłustych plam. 

Emolienty dla dzieci i niemowląt 

Skóra niemowląt wymaga szczególnej troski, ponieważ ich bariera ochronna nie jest jeszcze w pełni wykształcona. W przypadku najmłodszych szczególnie ważna jest ochrona przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Emolienty dla dzieci pomagają chronić delikatną skórę przed nadmierną utratą wody i podrażnieniami. Są szczególnie zalecane po kąpieli, kiedy należy je aplikować na lekko wilgotną skórę, umożliwiając substancjom aktywnym dotarcie do głębszych partii skóry. 

W przypadku emolientów dla niemowląt warto zwrócić szczególną uwagę na skład. Najlepiej wybierać preparaty zawierające naturalne substancje uzupełniające lipidy, takie jak masło shea czy nienasycone kwasy tłuszczowe, jednocześnie pozbawione substancji zapachowych, barwników i konserwantów, które mogą wywoływać podrażnienia. 

Skuteczność emolientów zależy w dużej mierze od właściwej aplikacji. Najlepiej nakładać je na lekko wilgotną skórę, 2-3 razy dziennie. Szczególnie ważna jest aplikacja po kąpieli, gdy skóra jest najbardziej podatna na wchłanianie składników aktywnych. Ochronne działanie emolientów utrzymuje się zwykle przez 4-6 godzin. 

Bibliografia: 

1. Forum Dermatologicum 2016, tom 2, nr 1, 20–23 Copyright © 2015 Via Medica ISSN 2450–579X  

1. Pawliczak R., Narbutt J., Atopowe zapalenie skóry, Termedia, ISBN: 9788379882588. 

1. Tuszyński P.K., Brzewski P., Janowska M., Problemy dermatologiczne. Opieka farmaceutyczna, zasady rozpoznania i leczenia, przegląd leków i kosmetyków. Vademecum farmaceutyczne, Wydawnictwo Farmaceutyczne, ISBN: 9788366756151.