Niepłodność to rosnący problem w krajach wysoko rozwiniętych. Przyczyn jest wiele, najistotniejsze z nich to: decydowanie się na dziecko w coraz późniejszym wieku (im kobieta jest starsza, tym jej płodność maleje), używki, nieprawidłowa masa ciała (otyłość, niedowaga), stres czy choroby przenoszone drogą płciową (np. zakażenia chlamydiami).
Niepłodnością określamy stan, gdy kobieta nie może zajść w ciążę po 12 miesiącach współżycia z częstością 3-4 stosunków tygodniowo bez stosowania jakiejkolwiek antykoncepcji (w niektórych źródłach wyróżnia się kobiety w grupie wiekowej powyżej 35 lat, zmniejszając kryterium czasowe do 6 miesięcy). Niepłodność sprzyja występowaniu różnego rodzaju powikłań położniczych i okołoporodowych. Ryzyko łożyska przodującego, porodu przedwczesnego, cięcia cesarskiego, śmiertelności okołoporodowej dzieci jest większe u kobiet z trudnościami z rozrodem w wywiadzie, nawet jeśli te ciąże zostały poczęte naturalnie, w porównaniu z kobietami bez zaburzeń płodności.
Niepłodność czy bezpłodność
Warto w tym miejscu rozróżnić dwa często zamiennie używane pojęcia: bezpłodność i niepłodność. Bezpłodność jest trwała (np. z powodu braku jąder, macicy). Niepłodność to choroba, którą w większości można odpowiednio diagnozować i leczyć. Niepłodność to niekoniecznie bezdzietność. Jeżeli kobieta była w ciąży, urodziła jedno dziecko, a mimo starań nie może zajść w kolejną ciążę, mówimy o niepłodności wtórnej. Jeżeli para nie może doczekać się pierwszego dziecka, jest to niepłodność pierwotna.
Szacuje się, że w Polsce problemy z rozrodem ma co szósta para starająca się o dziecko. Przyjmuje się, że odpowiada za to – w równej części – po 35% czynnik męski i żeński. U co piątej niepłodnej pary nie znajduje się jednoznacznej przyczyny niepłodności (niepłodność idiopatyczna), a u co dziesiątej przyczyna leży po stronie mężczyzny i kobiety.
Aby zrozumieć przyczyny niepłodności, warto wiedzieć w jaki sposób zbudowany jest i jak funkcjonuje prawidłowy układ rozrodczy człowieka. Najogólniej rzecz ujmując, żeby doszło do zapłodnienia potrzebne są: komórka jajowa (gameta żeńska), plemnik (gameta męska) oraz narządy produkujące i transportujące ww. gamety, a także sprawny układ endokrynny, który odpowiada za regulację hormonalną organizmu człowieka. Nieprawidłowość czy zaburzenie na którymkolwiek etapie może skutkować trudnościami z płodnością.
Dojrzewanie płciowe
Zdolność do rozrodu człowiek uzyskuję w okresie dojrzewania. W tym czasie dochodzi do przyspieszenia wzrastania, rozwoju owłosienia łonowego, pachowego, a u kobiet dodatkowo do rozwoju sutków i wystąpienia pierwszej miesiączki – czyli menarche (u Polek najczęściej między 12.-13. rokiem życia). W pierwszych latach po menarche miesiączki u kobiet bywają nieregularne, bardzo rzadkie, czasem nadmiernie obfite. Zaraz po menarche typowe są również tzw. cykle bezowulacyjne – czyli takie, podczas których nie dochodzi do uwolnienia komórki jajowej. Wymienione zaburzenie nie powinny budzić niepokoju. Wynikają z pewnej niedojrzałości układu nerwowego i hormonalnego. Najważniejszym elementem tych układów jest tzw. układ podwzgórze-przysadka-gonady (jajniki u kobiet, jądra u mężczyzn). Podwzgórze uwalnia tzw. gonadoliberyny (GnRH), które oddziałują na przysadkę , co skutkuje uwolnieniem przez nią hormonów – FSH i LH. Te z kolei oddziałują na jajniki, gdzie wpływają na produkcję estrogenów i dojrzewanie komórek jajowych. Wytworzony estradiol hamuje z kolei produkcję GnRH, FSH i LH. FSH i LH pełnią ważne role również u mężczyzn – regulują proces produkcji męskich hormonów (androgenów) i męskich komórek płciowych – plemników. Cały ten proces jest bardzo skomplikowany i podlega pośrednio wpływom innych substancji, stąd tak łatwo do zachwiania tej równowagi.
Podziel się artykułem ze znajomymi
