Zaraz po przyjściu na świat noworodek poddawany jest szeregowi zalecanych rutynowych badań. Na długiej liście obowiązkowych procedur medycznych znajduje się między innymi pomiar saturacji, czyli nasycenia krwi tętniczej tlenem. Badanie pozwala ocenić sprawność działania układu krążenia maluszka, w porę rozpoznać wady serca, którym wcześniej nie towarzyszą żadne widoczne objawy, a tym samym zminimalizować ryzyko powikłań, a w wielu przypadkach uratować życie dziecka. Saturację u noworodka mierzy się przy pomocy pulsoksymetru.
Saturacja u noworodka - badanie
Pierwsze chwile życia dziecka wiążą się z pierwszą bardzo istotną oceną stanu jego zdrowia. Tuż po narodzinach malec przechodzi specjalny test oparty o punktową skalę Apgar. Pozwala on na sprawdzenie kluczowych parametrów świadczących o kondycji organizmu dziecka.
W 1., 3., 5. i 10. minucie życia noworodka personel medyczny kontroluje:
- oddychanie,
- czynność serca,
- zabarwienie skóry,
- napięcie mięśni,
- odruchy maluszka.
Wszystkie wymienione elementy poddawane są ocenie punktowej w skali od 0 do 2, a ich suma wskazuje na ostateczny wynik testu. Jeśli noworodek otrzyma mniej niż 5 punktów w skali Apgar to zostanie poddany obserwacji lub może wymagać interwencji medycznej. 8-10 punktów to wynik wskazujący na dobry stan zdrowia dziecka i sygnał do tego, że maleństwo może spędzić około dwóch godzin w bezpośrednim kontakcie z mamą, skóra do skóry.
Po tym czasie noworodek zostaje poddany kolejnym badaniom, w tym pomiarowi saturacji przy pomocy pulsoksymetru. Pulsoksymetria, czyli badanie wysycenia tlenem hemoglobiny krwi tętniczej, należy do obowiązkowych badań przesiewowych, którym poddaje się nowo narodzone dzieci w Polsce. To niezwykle ważny element profilaktyki ukrytych wad serca, które w początkowej fazie rozwijają się bez żadnych widocznych symptomów. Dzięki badaniu saturacji u noworodków można sprawdzić czy układ krążenia maleństwa działa sprawie i w porę rozpoznać wrodzone wady serca oraz zminimalizować powikłania. Pulsoksymetria zwiększa szansę na całkowite wyleczenie, a przede wszystkim może uratować dziecku życie.
Badanie saturacji u noworodka przeprowadza się zazwyczaj na prawej stopie (ewentualne drugie na nadgarstku), na którą zakłada się czujnik pulsoksymetru w formie specjalnej opaski podłączonej do aparatury. Pomiar saturacji trwa około 2-3 minut i powinien nastąpić pomiędzy 2. a 24. godziną po narodzinach. Wynik badania pojawia się po kilku minutach, przedstawia się w procentach i obrazuje ilość hemoglobiny wysyconej tlenem.
Pulsoksymetria jest badaniem całkowicie bezpiecznym, bezbolesnym, prostym, a przede wszystkim skutecznym i potrzebnym. Pomiar saturacji u noworodka po porodzie trwa dosłownie chwilę, ale jest to chwila, która może uratować życie.
Prawidłowa saturacja u noworodka - norma
Prawidłowa saturacja u noworodka to wynik na poziomie powyżej 94-95%. Jeśli odczyt saturacji na prawej kończynie dolnej jest niepokojący lekarz może w pierwszej kolejności zalecić powtórzenie pomiaru saturacji, tym razem na prawej kończynie górnej dziecka. Wyniki poniżej normy stanowią podstawę do wykonania bardziej specjalistycznych badań serca noworodka.
Niska saturacja u noworodka
Niska saturacja u noworodka, przykładowo na poziomie SpO2 równym lub poniżej 95%, jest wskazaniem do pilnego wykonania badania echokardiograficznego w kierunku wykrycia wad serca. W przypadku stwierdzenia obniżenia saturacji na prawej nóżce wskazane jest wykonanie pomiaru saturacji na prawej rączce dziecka. Wyższa saturacja na kończynie górnej niż na dolnej oznacza istnienie przewodozależnego przepływu systemowego (hipoplazja „lewego” serca, atrezja zastawki mitralnej, krytyczne zwężenie zastawki aortalnej, przerwanie ciągłości łuku aorty, krytyczna koarktacja aorty).
Niska saturacja u noworodka na obu kończynach, dolnej i górnej, wskazuje na przewodozależny przepływ płucny (atrezja zastawki trójdzielnej, atrezja zastawki tętnicy płucnej z VSD lub bez, skrajna postać anomalii Ebsteina, skrajny zespół Fallota) lub przewodozależne mieszanie się krwi (przełożenie wielkich tętnic).
Saturacja u noworodka poniżej normy, o wartości poniżej 90%, może świadczyć o ciężkiej niewydolności oddechowej. Niedotlenienie może z kolei prowadzić do licznych uszkodzeń w organizmie.
Co to jest saturacja u noworodka?
Saturacja to słowo pochodzące od łacińskiego saturatio, oznaczające nasycenie cieczy gazem. W medycynie oznacza głównie pomiar nasycenia krwi tętniczej tlenem. Pomiar należy do obowiązkowych badań przesiewowych, którym poddaje się dzieci niedługo po przyjściu na świat. Badanie wykonuje się metodą pulsoksymetrii, przy pomocy specjalistycznego sprzętu zwanego pulsoksymetrem. Kontrola saturacji ma za zadanie przeciwdziałać rozwijającej się niewydolności oddechowej. Pozwala na wykrycie nieprawidłowości związanych z układem krążenia oraz wczesne zdiagnozowanie ukrytych wad serca.
Bardziej specjalistyczne badania serca u noworodków przeprowadza się w przypadkach podejrzenia choroby. Mierzenie saturacji u noworodków może stanowić podstawę do skierowania dziecka na dalszą, niezbędną diagnostykę.
Autor: Marta Roszkowska
Czytaj też: