Autyzm u niemowlaka – przyczyny, objawy. Jak go leczyć?

Autyzm to stan, który może pojawić się już na etapie niemowlęcym, ale może też unaocznić się dopiero w wieku kilku lat. Jednym z pierwszych objawów, które mogą nakierować rodzica, iż jego dziecko cierpi na autyzm, jest brak reakcji ze strony malucha na otoczenie. Niemowlę autystyczne m.in. nie uśmiecha się, nie gaworzy lub w niewielkim stopniu, nie wodzi wzrokiem za mamą i innymi domownikami oraz nie chce się przytulać.

Czym jest autyzm u niemowlaka?

Autyzm to stan związany z nieprawidłowościami neurologicznymi występującymi u danej osoby. Za tę dysfunkcję może odpowiadać genetyka, jednak wciąż nie ustalono jego konkretnych przyczyn.

Autyzm można rozpoznać już u małego dziecka, także u kilkumiesięcznego niemowlaka. Jednak może on uaktywnić się dopiero w późniejszym etapie rozwojowym. Objawy nie są jednoznaczne, u jednych maluchów zauważymy całe spektrum syndromów, u innych – będzie to tylko kilka wyznaczników tego schorzenia.

Warto jednak obserwować dziecko od pierwszych dni, aby nie przegapić oznak, które mogą wskazywać na autyzm. Im wcześniej podejmie się właściwe postępowanie, w tym terapię ze specjalistami oraz wdroży odpowiednią postawę rodzicielską wobec dziecka autystycznego, tym większe szanse na to by było ono szczęśliwe.

Niestety lekarze nie dają nadziei na całkowite wyeliminowanie autyzmu. Pacjenci zwykle borykają się z nim do końca życia. Jednak pismo „Journal of Child Psychology and Psychiatry” powołuje się na amerykańskich naukowców, którzy dowiedli, iż pewna odmiana u dzieci, które od wczesnego dzieciństwa poddawano odpowiedniej terapii, z upływem czasu wycofywała się z organizmu. Daje to nadzieję na progres.

Jak rozpoznać autyzm u niemowlaka?

Uważni rodzice mogą rozpoznać autyzm już u kilkumiesięcznego niemowlęcia. Jeśli ich uwagę zwróci fakt, że maluch:

nie gaworzy (lub robi to rzadko, czy monotonnie),
nie uśmiecha się,
nie szuka kontaktu wzrokowego z bliskimi (przede wszystkim z mamą, która zazwyczaj jest z malcem najczęściej, poza tym maluch nie śledzi wzrokiem przedmiotów, czy sytuacji, która rozgrywa się w pomieszczeniu),
źle znosi przytulanie, a nawet branie na ręce (wówczas sztywnieje, wykręca ciałko, itp.),

powinni skonsultować takie zachowanie z pediatrą.

Opisywane syndromy mogą okazać się oczywiście niegroźne lub też wynikać z innych dolegliwości, np. problemów ze wzrokiem, słuchem, czy wiązać się z innymi schorzeniami neurologicznymi. Warto jednak być czujnym i reagować na wszelkie nieprawidłowości.

Objawy autyzmu u niemowlaka

Autyzm zazwyczaj rozpoznaje się do około 3 roku życia, jednak zdarzają się przypadki, że na trop tego nieprawidłowego stanu wpada się dopiero w wieku przedszkolnym, czy wczesnoszkolnym.

Inne objawy, które mogą sugerować występowanie autyzmu u dziecka to, poza wymienionymi wcześniej, także:

wpatrywanie się w jeden punkt,
powtarzanie stale tych samych czynności, zabaw, bawienie się tą samą zabawką, cały czas w identyczny sposób,
brak reakcji na hałas u niemowlaka, a w starszym wieku może być odwrotnie – przeczulenie na wszelkie dźwięki (uciekanie od hałasu),
zaburzenia mowy,
znikomy albo żaden kontakt ze światem zewnętrznym (w wieku poniemowlęcym takie dziecko nie dąży do zabaw z rówieśnikami, może być także agresywne, zwłaszcza kiedy ktoś przeszkodzi mu w wykonywaniu rutynowych czynności, czy odbierze ulubiony przedmiot).

Jakie są przyczyny autyzmu u niemowląt?

Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie co powoduje autyzm u dzieci. Zwraca się uwagę, że podłożem tego stanu może być genetyka, jednak nie ma co do tego 100-procentowej pewności.

Niektóre źródła przyczyn autyzmu dopatrują się w takich czynnikach jak:

zaburzenia w pracy mózgu (niewłaściwy poziom neuroprzekaźników),
uszkodzenia okołoporodowe,
zaawansowany wiek rodziców (więcej niż 40 lat – zwłaszcza dotyczy to ojca dziecka),
przyjmowanie przez ciężarną leków przeciwdepresyjnych lub preparatu przeciwdrgawkowego,
problemy z przemianą glutenu (lub inne dolegliwości związane z metabolizmem),
dziecięce porażenie mózgowe,
toksoplazmoza,
silne alergie i zatrucia (np. metalami ciężkimi).

Badacze z University of California w Davis wykazali, że ryzyko, iż w jednej rodzinie urodzi się więcej niż 1 dziecko autystyczne, jeśli u pierwszego potomka stwierdzono autyzm, sięga 20 procent w przypadku dwójki dzieci, a to niebezpieczeństwo rośnie wraz z ilością posiadanych dzieci.

Jak leczyć autyzm u niemowlaków?

Według lekarzy całkowite wyleczenie autyzmu nie jest możliwe. Jednak właściwie skomponowana terapia pozwoli dziecku i jego otoczeniu oswoić się z autyzmem, a być może także uda się ograniczyć chociaż niektóre z przykrych objawów tego stanu. Oczywiście wiele zależy od postępu dolegliwości, stopnia dysfunkcji mózgowych, ale też nastawienia otoczenia dziecka.

Dziecko autystyczne powinno znajdować się pod opieką zespołu specjalistów, wśród których najlepiej aby byli m.in.:

pediatra rozwojowy,
neurolog,
fizjoterapeuta,
psycholog,
psychiatra (jeśli są ku temu wskazania).

Jednak to najbliższe dla dziecka środowisko jest tutaj najważniejsze. To ono powinno dawać maluchowi wsparcie, zrozumienie, a odpowiednio pokierowani przez specjalistów opiekunowie dziecka powinni wdrażać w codzienne życie zalecenia i schematy postępowań.

Autor: Olga Tomaszewska

Czytaj też: