Czy czystek wspiera odporność? Sprawdź jego właściwości i przeciwwskazania

Czystek zyskał ogromną popularność jako naturalne wsparcie odporności organizmu. Najnowsze badania naukowe potwierdzają liczne prozdrowotne właściwości czystka. Sprawdź, jak działa i poznaj zasady stosowania czystka.

Czym jest czystek i jakie ma właściwości?

Czystek szary (Cistus incanus L.) i jego odmiana czystek kreteński (Cistus creticus L.) to bogate źródło polifenoli o wyjątkowych właściwościach leczniczych, naturalnie występujące w basenie Morza Śródziemnego, szczególnie w Grecji, Turcji i Albanii. Napar z liści czystka od ponad 2500 lat wykorzystywany jest w medycynie ludowej jako środek wspierający odporność i łagodzący różne dolegliwości.

Za właściwości antyoksydacyjne czystka odpowiadają zawarte w nim substancje aktywne zdolne do wyłapywania wolnych rodników:

• polifenole (w tym flawonoidy) - silne przeciwutleniacze chroniące komórki przed stresem oksydacyjnym,

• proantocyjanidyny - związki o działaniu przeciwzapalnym i przeciwwirusowym,

• kwasy fenolowe - wspierające układ odpornościowy,

• garbniki - wykazujące właściwości przeciwbakteryjne,

• olejki eteryczne - posiadające działanie antyseptyczne.

Badania naukowe potwierdzają, że zarówno czystek szary, jak i kreteński należą do najbogatszych źródeł polifenoli wśród znanych roślin leczniczych. Czystek kreteński wyróżnia się szczególnie wysoką zawartością olejków eterycznych i żywicy (labdanum), które wzmacniają jego właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Te naturalne związki nie tylko wzmacniają odporność, ale także chronią organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, które przyczyniają się do rozwoju wielu chorób przewlekłych.

Jak działa i na co pomaga czystek?

W 2005 roku badania przeprowadzone na Uniwersytecie w Münster potwierdziły, że regularne stosowanie ekstraktów z czystka redukuje ilość wirusów grypy i przeziębienia nawet o 100 razy w ciągu 24 godzin. Efekty widoczne są już po minimum miesiącu regularnego stosowania. Mechanizm ten polega na tworzeniu bariery ochronnej na powierzchni komórek, co uniemożliwia patogenom dalsze rozprzestrzenianie się.

Roślina ta wspomaga również układ pokarmowy, chroniąc błonę śluzową żołądka, wykazując działanie rozkurczające oraz wspierając procesy trawienne. Regularne picie naparu wspiera również pracę wątroby, dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym i przeciwzapalnym.

Czystek na dnę moczanową

Czystek pomaga też zmniejszać stany zapalne w organizmie. Działa jak naturalna tarcza ochronna, łagodząc procesy zapalne i wspierając organizm w walce z nimi. Jest to szczególnie ważne przy dnie moczanowej - chorobie, w której dochodzi do odkładania się kryształków kwasu moczowego w stawach, co wywołuje silny ból i stan zapalny. Regularne picie herbaty z czystka może pomóc złagodzić te dolegliwości, zmniejszając stan zapalny i związany z nim ból. Jednak należy pamiętać, że czystek nie zastąpi leków przepisanych przez lekarza, a jedynie może stanowić element wspomagający terapię.

Czy czystek jest rakotwórczy?

Krążące w Internecie informacje o rzekomym rakotwórczym działaniu czystka są nieprawdziwe. Badania naukowe prowadzone w 2020 roku na Uniwersytecie Medycznym we Wrocławiu potwierdzają, że właściwości antyoksydacyjne czystka i jego zdolność do wyłapywania wolnych rodników chronią organizm przed uszkodzeniami komórek. Oznacza to, że zawarty w nim kompleks substancji aktywnych (polifenole, flawonoidy) neutralizuje cząsteczki, które mogą przyczyniać się do rozwoju chorób nowotworowych.

Co więcej, naukowcy prowadzą intensywne badania nad potencjalnym przeciwnowotworowym działaniem czystka. Badania laboratoryjne prowadzone na różnych liniach komórek nowotworowych, w tym raka jelita grubego, piersi i czerniaka, wykazały, że niektóre składniki tej rośliny mogą hamować namnażanie się komórek rakowych.

Należy jednak pamiętać, że:

• czystek nie jest lekiem przeciwnowotworowym;

• nie może zastąpić konwencjonalnego leczenia;

• przed włączeniem czystka do diety w trakcie choroby nowotworowej należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym;

• najlepiej kupować czystek ze sprawdzonych źródeł (apteki, sklepy zielarskie), aby mieć pewność jego jakości.

Jak stosować czystek?

Jego stosowanie jest możliwe w różnych formach. Preparaty z czystka są dostępne jako:

• napary z suszonych liści,

• gotowe herbatki w saszetkach,

• kapsułki i tabletki,

• ekstrakty płynne,

• hydrolaty.

Najpopularniejszą formą stosowania jest herbata z czystka. Aby uzyskać najlepsze efekty, należy przestrzegać kilku zasad przygotowania naparu:

1. Użyć 1-2 łyżeczek suszu na szklankę wody (200-250 ml),

1. Zalać świeżo zagotowaną wodą o temperaturze około 95°C,

1. Zaparzać pod przykryciem przez 10-15 minut,

1. W ciągu dnia można wypić 2-3 filiżanki naparu.

Jak długo można pić czystek?

Regularne stosowanie czystka, mimo że jest ziołem o łagodnym działaniu, nie powinno być prowadzone bez przerwy. Zaleca się kurację trwającą od 4 do 6 tygodni, po której należy zrobić 2-3 tygodniową przerwę. Po odpoczynku można wrócić do regularnego picia naparu.

Wyjątek stanowi zmaganie się z infekcją - wtedy można pić napar codziennie przez 7-10 dni, aby wesprzeć organizm w walce z chorobą. Ważne jednak, by po tym czasie również zrobić przerwę w stosowaniu.

Kiedy pić czystek - rano czy wieczorem?

Najlepsze pory na picie herbaty z czystka to:

• rano - około 30 minut przed śniadaniem, aby wspomóc oczyszczanie organizmu;

• między posiłkami - co najmniej godzinę po jedzeniu lub godzinę przed kolejnym posiłkiem;

• późnym popołudniem - ale nie bezpośrednio przed snem, gdyż czystek może działać pobudzająco.

Przeciwwskazania i skutki uboczne picia czystka

Czy czystek jest bezpieczny? Choć z reguły nie wywołuje poważnych skutków ubocznych, istnieją sytuacje, w których jego stosowanie wymaga szczególnej ostrożności. Stosowanie czystka w ciąży i podczas karmienia piersią nie jest zalecane - kobiety w tym okresie powinny skonsultować się z lekarzem przed włączeniem tej herbaty do swojej diety.

Szczególną uwagę na właściwości lecznicze czystka powinny zwrócić osoby z chorobami tarczycy. Czystek a guzki tarczycy to temat, który wymaga konsultacji z endokrynologiem, ponieważ zioło to może wpływać na funkcjonowanie tego gruczołu.

Czy czystek szkodzi na serce? Nie ma dowodów na jego negatywne działanie na układ krążenia. Wręcz przeciwnie - dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym może wspierać pracę serca. Jednak osoby przyjmujące leki nasercowe powinny zachować ostrożność.

Z czym nie łączyć czystka? Ważne jest, aby zachować odstęp między piciem naparu z liści czystka a przyjmowaniem leków (minimum 2 godziny), ponieważ może on wpływać na ich wchłanianie. Dotyczy to szczególnie:

• leków na nadciśnienie

• leków przeciwzakrzepowych

• preparatów hormonalnych

• antybiotyków

Najczęstsze skutki uboczne picia czystka to uczucie suchości w ustach, które jest naturalnym efektem działania zawartych w nim garbników. Rzadziej mogą wystąpić dolegliwości żołądkowe, zwłaszcza przy piciu mocnych naparów na pusty żołądek.

Bibliografia:

1. Starzec A. et al. "Charakterystyka, potencjał leczniczy i prozdrowotny Cistus × incanus L." Farmacja Polska, 2020; 76(11): 647-664 (źródło informacji o składzie chemicznym, właściwościach przeciwutleniających i przeciwnowotworowych)

1. Ehrhardt C. et al. "A polyphenol rich plant extract, CYSTUS052, exerts anti influenza virus activity in cell culture without toxic side effects or the tendency to induce viral resistance." Antiviral Res, 2007; 76(1): 38-47 (źródło informacji o badaniach przeciwwirusowych z Uniwersytetu w Münster)

1. Kalus U. et al. "Cistus incanus (CYSTUS052) for treating patients with infection of the upper respiratory tract." Antiviral Res, 2009; 84(3): 267-271 (źródło informacji o skuteczności w infekcjach górnych dróg oddechowych)

1. Malczyk E. et al. "Częstość spożycia wybranych naparów ziołowych przez osoby dorosłe." Problemy Higieny i Epidemiologii, 2018; 99(2): 175-181 (źródło zaleceń dotyczących parzenia i dawkowania)

1. Matławska I. (red.) "Farmakognozja. Podręcznik dla studentów farmacji." Wydawnictwo Naukowe UMP, 2018 (źródło informacji o przeciwwskazaniach i interakcjach z lekami)