Co zrobić, kiedy noworodek jest niespokojny? Przyczyny

Niespokojny noworodek wierci się i płacze. Chce w ten sposób powiedzieć, że jest mu źle. Inaczej nie potrafi. Niespokojny noworodek wieczorem prawdopodobnie jest bardzo zmęczony, a płaczliwy maluch po karmieniu piersią może być przejedzony lub napompowany powietrzem. Od mądrości, cierpliwości i spokoju rodzica zależy, czy uda się zidentyfikować źródło niepokoju i właściwie zaspokoić sygnalizowaną potrzebę.

noworodek-jest-niespokojny

Niespokojny noworodek

Możliwości komunikacyjne noworodka są niezwykle ograniczone. Wszelkiego rodzaju dyskomfort maluch sygnalizuje więc na jeden sposób – poprzez pobudzenie i płacz (w nomenklaturze fachowej zwany warunkowym krzykiem dziecięcym).

Niespokojny noworodek swoim zachowaniem mówi, że jest:

głodny,
niewyspany,
zmęczony.

Często jest to sygnał, że: ma mokrą pieluchę, boli go brzuszek, jest mu zimno, albo gorąco, źle się czuje. Zdecydowanie rzadziej niespokojne zachowanie dziecka świadczy o poważniejszych problemach, na przykład zaburzeniach neurologicznych. Rodzice powinni nauczyć się trafnie odczytywać sygnały, które wysyła maluch, a także mieć świadomość, że płacz i niepokój nie biorą się z niczego i nie znikną samoistnie. Jeśli dziecko jest niespokojne, należy rozpoznać jego potrzebę i pomóc mu ją zaspokoić.

Niespokojny noworodek wieczorem

Noworodek przesypia od 16 do nawet 21 godzin na dobę. Nie odróżnia jeszcze nocy od dnia, nie ma wykształconego rytmu dobowego, więc pora spania jest mu obojętna. Jednak określony rytm dobowy pozostałych domowników powoduje często, że w czasie dnia maluch śpi mniej. Krzątanina, hałas, karmienie, próby zabawy – ciągle coś się dzieje.

W efekcie często wieczorem maluch jest przestymulowany i zmęczony, a ze zmęczenia nie może zasnąć, co dodatkowo go frustruje. Podświadomie odbiera też sygnały świadczące o zmęczeniu, a wręcz zdenerwowaniu rodziców. Jest na nie bardzo wyczulony. Działa w tym momencie efekt sprzężenia zwrotnego. Płacz – nerwy – jeszcze większy płacz, koło się zamyka. Pamiętajmy, że dziecko nie jest w stanie przerwać tej spirali i samoistnie nie przestanie płakać. Cała odpowiedzialność spada więc na barki rodziców, którzy nawet w stanie skrajnego zmęczenia muszą obdarzyć dziecko spokojem, a do tego zaspokoić wszystkie inne jego potrzeby (nakarmić, przewinąć, umyć).

Niespokojny noworodek podczas snu

Niewiele dzieci śpi zupełnie spokojnie. Obserwując malucha w nocy, rodzice często zauważają, że:

wydaje on mimowolne dźwięki,
sapie,
dyszy,
chrapie,
porusza kończynami,
wierci się.

Wyjaśnienie tego w wielu przypadkach okazuje się trywialne: nawet bardzo małe dzieci mają sny, a obrazy które przychodzą do nich w nocy, choć proste, na tym etapie rozwoju są poruszające i sugestywne. Inne przyczyny niepokoju dziecka w czasie snu, to między innymi:

mokra pielucha,
niewygodne łóżeczko,
brak poduszki albo poduszka za wysoka,
niewłaściwa temperatura w pomieszczeniu,
niedostosowane do niej ubranie oraz nakrycie dziecka.

Czasem też – rozpoczynająca się infekcja.

Niespokojny noworodek po karmieniu piersią

Noworodki często bywają niespokojne po karmieniu piersią. Powodów może być kilka. Oto typowe sytuacje:

dziecko płacze, co rodzice błędnie interpretują jako oznakę głodu. Mama natychmiast podsuwa koło ratunkowe w postaci piersi lub butelki. Jeśli powód płaczu był inny, zasygnalizowana potrzeba nadal nie jest zaspokojona i wciąż powoduje nerwowe pobudzenie (wypada w takiej sytuacji np. zajrzeć do pieluszki). W dodatku dziecko, które nie było głodne, teraz jest przekarmione,
noworodek z podstawionej piersi korzysta nieudolnie. Pijąc mleko, jednocześnie raczy się haustami zaciąganego mimowolnie powietrza. Powoduje to bolesną kolkę, a także wzdęcia, gazy, a nawet kaszel. Dziecko się męczy – więc płacze. Podobnie rzecz wygląda w przypadku karmienia butelką, jeśli w smoczku oprócz mleka znajdzie się powietrze,
maluch może też mieć alergię pokarmową i nie tolerować mleka matki, tudzież któregoś ze składników mleka podawanego w butelce. Efekt podobny – płacz.

Bardzo niespokojny noworodek

Płacz małego dziecka przybiera różne natężenie. Mówi się, że doświadczone ucho wyróżni nawet 6 typów dziecięcego płaczu, aczkolwiek w praktyce, mało który rodzic jest w stanie osiągnąć taką biegłość w interpretacji zachowań swojej pociechy, tym bardziej, że dzieci są bardzo zróżnicowane osobniczo i już na wczesnym etapie życia przejawiają odmienne typy wrażliwości i reaktywności.

W niektórych przypadkach bardzo niespokojny noworodek jest tylko w sytuacjach wyjątkowego głodu, czy bólu, z kolei inne maluchy równie silnie i dramatycznie domagają się bliskości matki. W tym przypadku najłatwiej jest o środek zaradczy (przytulenie, wzięcie na ręce), ale najtrudniej – o rozpoznanie potrzeby. Rodzice, szczególnie debiutujący w roli mamy i taty, a więc niedoświadczeni, na ogół nie doceniają roli czynników psychologicznych. To duży błąd. Niewłaściwe jest zarówno lekceważenie silnej potrzeby bliskości, jak i okazywanie nerwowości czy oznak paniki w opiece nad noworodkiem. Choć jest on bardzo małą istotą, doskonale chłonie emocje rodziców, brak spokoju u mamy i taty oddając w dwójnasób.

Autor: Piotr Brzózka

Czytaj też:

Źródła: