Ablacja serca to zabieg polegający na wypaleniu w sercu ognisk arytmii. Operacja może uratować pacjenta przed potencjalnymi skutkami tego typu zaburzeń (np. udarem), sama w sobie jednak jest stosunkowo niebezpieczna. Jakie jest ryzyko i potencjalne zagrożenia przy ablacji serca, jakie mogą wystąpić powikłania?
Co to jest ablacja serca?
Ablacja serca jest jedną z inwazyjnych, niefarmakologicznych metod leczenia różnego rodzaju arytmii. Wykonywany od lat osiemdziesiątych XX wieku zabieg polega na precyzyjnym zniszczeniu tego obszaru serca, który odpowiada za występowanie zaburzenia. W większości przypadków miejsce to jest wypalane za pomocą prądu o częstotliwości radiowej - stąd angielska nazwa radiofrequency ablation i pochodzące od niej polskie pojęcie ablacja RF.
W użyciu jest też termin ablacja AF – pacjenci często pytają, czym różnią się oba zabiegi. Jest to jednak wynik nieporozumienia. Skrót AF oznacza migotanie przedsionków, czyli jedno ze schorzeń stanowiących podstawę do wykonania zabiegu. Są to więc pojęcia z różnych porządków, uzupełniające się, a nie stanowiące dla siebie alternatywę (uprawnione jest więc zdanie: ablacja AF metodą RF).
Ryzyko przy ablacji serca
Ablacja serca jest zabiegiem, który może ratować życie, ale też takim, który nie zawsze jest skuteczny a w dodatku sam w sobie wiąże się z określonym ryzykiem. Za najtrudniejszy i najbardziej złożony uchodzi zabieg ablacji AF, czyli związanej z migotaniem przedsionków. W przypadku migotania napadowego, a więc krótkotrwałego (do 7 dni w jednym cyklu), skuteczność szacowana jest na 55 do 90 procent. Jednak już migotanie przedsionków przetrwałe lub długotrwałe przynosi satysfakcjonujące efekty w mniej niż 50 procentach przypadków.
Tymczasem ryzyko wystąpienia powikłań wynosi 4,5 – 6 procent (kalkulacja oparta na twardych danych historycznych). W około 0,15 proc. przypadków zabieg ablacji AF kończy się śmiercią pacjenta. Czy jeszcze grozi tego typu interwencja w układ sercowo-naczyniowy?
Powikłania ablacji serca
Możliwe powikłania ablacji serca, zwłaszcza w leczeniu migotania przedsionków to:
- tamponada serca (ryzyko wynosi około 1 proc.),
- epizod zakrzepowo zatorowy (do 0,5 proc),
- zwężenie żyły płucnej (ok. 1 proc.),
- przetoka przedsionkowo-przełykowa (do 0,25 proc),
- przetoka tętniczo-żylna (0,4 proc.).
Z powyższych najwyższe ryzyko zgonu (80 procent) generuje przetoka przedsionkowo-przełykowa. Natomiast z mniej groźnych powikłań wymienić można między innymi krwiaki powstające w miejscu nakłucia.
Na czym polega zabieg ablacji serca?
Zabieg ablacji serca polega na wprowadzeniu specjalnego cewnika z elektrodą przez tętnice udową i przeprowadzeniu go przez naczynia aż do serca. Po dotarciu na miejsce oraz zdiagnozowaniu ogniska arytmii, elektroda generuje prąd, który wypala wybrany obszar.
Zabieg trwa kilka godzin i może być nieprzyjemny, a nawet bolesny. Zazwyczaj odbywa się w znieczuleniu miejscowym oraz przy pomocy środków opiodowych podanych przez wenflon. W przypadku pacjentów szczególnie wrażliwych, z obniżoną tolerancją na ból, ablację można też przeprowadzić w znieczuleniu ogólnym, przy udziale anestezjologa.
Krioablacja serca
Ablacja serca za pomocą prądu (RF) jest najpopularniejszym tego typu zabiegiem, ale należy wiedzieć, że w ostatnich latach pacjenci operowani są również za pomocą innych technik. Do ablacji, oprócz prądu, wykorzystuje się też między innymi strumień zimna. Jest to tak zwana krioablacja. Polega ona na precyzyjnym, wybiórczym zamrożeniu komórek odpowiedzialnych za dane zaburzenie. W sensie technicznym, krioablację również przeprowadza się poprzez wprowadzenie cewnika z elektrodą. W tym przypadku nie jest jednak generowany prąd, lecz uwalniane są gazy, które po rozprężeniu w gwałtowny sposób schładzają się do temperatury około minus 70 stopni.
Wskazania do ablacji serca
Wskazaniem do wykonania ablacji serca są też arytmie, które nie poddają się leczeniu farmakologicznemu i metodom naturalnym (dieta, zmiana stylu życia etc.) oraz stanowią zagrożenie dla życia pacjenta (przykładowo – migotanie przedsionków może być przyczyną udaru niedokrwiennego mózgu lub ciężkiej niewydolności serca).
Wymienić wśród nich można takie zaburzenia, jak:
- migotanie przedsionków,
- częstoskurcz nawrotny w węźle av,
- częstoskurcz nawrotny przedsionkowo-komorowy,
- częstoskurcz przedsionkowy.
W związku z możliwością wystąpienia groźnych powikłań, zabiegi ablacji serca wykonuje się po dokonaniu kalkulacji możliwych zysków i strat, przy uwzględnieniu dostępnych statystyk oraz najnowszego stanu wiedzy medycznej.
Autor: Piotr Brzózka
Czytaj też:
- Kołatanie serca - przyczyny, objawy. Jak je leczyć?
- Migotanie przedsionków - co to jest i jakie są objawy?
- Pierwsza pomoc przy zawale. Co należy zrobić?
- Zawał serca - jakie są objawy? Przyczyny i leczenie
Źródła:
- Maria Trusz-Gluza, Ablacja – czy należy ją stosować w leczeniu chorych z każdą postacią arytmii?, Kardiologia po dyplomie 2012/07
- Beata Średniawa, Zbigniew Kalarus, Aktualna klasyfikacja migotania przedsionków i leczenie różnych jego postaci, Medycyna po dyplomie 2012/06
- Paulus Kirchhof, Wytyczne ESC dotyczące leczenia migotania przedsionków w 2016 roku, opracowane we współpracy z EACTS, Kardiologia Polska 2016; 74, 12
Podziel się artykułem ze znajomymi
