Cewnik – Foleya, cewnikowanie pęcherza moczowego

Cewnik, a szczególnie cewnik moczowy, w tym m.in. cewnik Foleya to niezbędne narzędzie do usuwania moczu z pęcherza moczowego oraz do wprowadzania do ustroju płynów drogami moczowymi. Cewnikowanie pęcherza moczowego wykonuje się w rozmaitych sytuacjach, np. w ciężkim ogólnym stanie pacjenta, podczas operacji, z uwagi na zatrzymanie moczu, a także po to by zdobyć sterylne próbki moczu.

Cewnik – co to jest?

Cewnik w ogólnym pojęciu to specjalne narzędzie, które wyprowadza z ustroju jakieś płyny, bądź je doprowadza do organizmu. Najczęściej mówi się o narzędziu medycznym o nazwie cewnik moczowy. Jest on cienką rurką, która włożona do pęcherza moczowego odprowadza mocz na zewnątrz.

Cewnik urologiczny składa się z długiego, wąskiego i elastycznego przewodu, którego jeden koniec zaopatrzony jest w dwa otwory, a drugi – w końcówkę, nadającą się do zamontowania do worka zbierającego mocz. Niektóre cewniki są dodatkowo wyposażone w specjalny balonik, który ma za zadanie gromadzić wskazane substancje płynne.

Cewniki urologiczne mogą być wykonane z różnego rodzaju surowca: z silikonu, gumy, itp. Jednak cechą wspólną wszystkich cewników jest to, że muszą być sterylne. Powinny znajdować się w specjalnym, foliowym etui, które zabezpiecza przed dostaniem się do środka ustroju drobnoustrojów, bakterii, grzybów, itp.

Czytaj także: Zapalenie pęcherza - domowe sposoby, leki i zioła

Rodzaje cewników

Występuje kilka najczęściej używanych cewników, a należą do nich:

• cewnik Foleya – jest bardzo giętki dzięki plastycznemu tworzywu, z którego został wykonany; poza standardowymi elementami posiada także balonik (o którym wspomniano wcześniej) oraz dziurkę przy wylocie cewnika;
• cewnik Nelatona – charakteryzujący się dużą miękkością, przez co pacjent nie odczuwa dyskomfortu podczas zakładania oraz noszenia cewnika; jest to sprzęt jednorazowego użytku;
• cewnik Tiemanna – dzięki dodatkowym otworom umieszczonym po bokach cewnika oraz końcówce w kształcie stożka możliwe jest usunięcie moczu z pęcherza u osób z przerostem gruczołu krokowego;
• cewnik zewnętrzny – zakładany u mężczyzn na prącie bez konieczności przemieszczania się rurką przez całego penisa aż do dalszych dróg moczowych.

To, jaki cewnik zostanie użyty, zależy od wskazań do cewnikowania, stanu pacjenta oraz opinii lekarskiej.

Czytaj też: Leki na nietrzymanie moczu – ziołowe, wkładki, podpaski

Cewnik moczowy – wskazania do cewnikowania

Zakładanie cewnika moczowego jest nieodzowne w takich sytuacjach jak konieczność przeprowadzenia operacji, czy zabiegu, podczas których pacjent będzie nieświadomy oraz/lub dłużej unieruchomiony. Cewnik będzie konieczny m.in. w takich sytuacjach jak operacja dotycząca obszaru płciowo-moczowego, zabieg urologiczny (np. wycięcie gruczołu krokowego), cięcie cesarskie, podczas pozostawienia pacjenta celowo w śpiączce farmakologicznej, w ciężkim ogólnym stanie pacjenta, itp.

Innym wskazaniem do cewnikowania jest zastój moczu (gromadzenie się moczu zagraża zainfekowaniem dróg moczowych), uraz krocza, długoterminowe, przymusowe przebywanie w łóżku (bez możliwości przemieszczania się do ubikacji, itp.), leczenie niedrożności dróg moczowych, tzw. pęcherz neurogenny oraz irygacja pęcherza.

Umieszczenie w pęcherzu cewnika moczowego może okazać się także potrzebne ze względów diagnostycznych, a dokładnie do pozyskania niezanieczyszczonych próbek moczu, do obserwacji moczu, do przetestowania stanu moczowodu oraz do rozpoznania rodzaju kamienia.

Dzięki cewnikowi można również aplikować chemioterapię dopęcherzową u pacjentów z nowotworami układu moczowego.

Sprawdź naszą ofertę: Leki na choroby dróg moczowych

Cewnikowanie pęcherza moczowego

Cewnikowanie pęcherza moczowego polega na umieszczeniu cewnika w pęcherzu moczowym pacjenta, przeprowadzając go przez cewkę moczową. Drugie zakończenie cewnika domontowane jest do foliowego pojemnika, zbierającego wydobywającą się z dróg moczowych urynę. Dobrze żeby osoba wprowadzająca cewnik pokryła jego koniec znieczulającym, bakteriobójczym żelem, tak żeby w miarę szybko i bezboleśnie cała instalacja znalazła się na właściwym miejscu.

Cewnikowanie mężczyzn odbywa się przez prącie. Panowie mają dłuższą cewkę moczową, zatem droga, jaką musi przebyć cewnik jest wydłużona. Cewnikowanie kobiety jest prostsze ponieważ jej cewka moczowa jest krótsza.

Usuwanie cewnika nie powinno być przeprowadzone w sposób gwałtowny. Im łagodniejsze ruchy zostaną użyte do wyciągnięcia cewnika, tym zabieg ten będzie mniej bolesny, a nawet bezbolesny. Dodatkowo – przy prawidłowo przeprowadzonym założeniu i wyjęciu cewnika nie powinny mieć miejsca ewentualne powikłania.

Cewnikowanie a powikłania

Najczęstszym powikłaniem cewnikowania są zakażenia układu moczowego, a ściślej – cewki moczowej i pęcherza. Cewnikowanie pęcherza może też doprowadzić do takich komplikacji jak zapalenie nerek, pojawienie się krwi w moczu, zwężenie cewki moczowej, czy wystąpienie ropni w sąsiedztwie cewki moczowej.

W każdej z opisywanych sytuacji należy się zwrócić do lekarza, najlepiej wykonującego zabieg, by skonsultować dolegliwości i, w razie potrzeby, wprowadzić właściwe leczenie. Nie należy wykonywać zabiegu cewnikowania jeśli u pacjenta zdiagnozowano m.in. ostre zapalenie prostaty, zwężenie cewki moczowej oraz przerwanie ciągłości cewki moczowej.

Czytaj też: Zioła moczopędne - jakie leki moczopędne wybrać?