Zastój pokarmu, nazywany też zatorem, to częsty problem u mam karmiących piersią. Niewłaściwa technika karmienia, niecałkowite opróżnienie piersi, stres, za ciasny biustonosz to tylko niektóre z jego przyczyn. Zator może powodować ból, obrzęk, utrudniać karmienie, a w skrajnych przypadkach nawet doprowadzić do zapalenia piersi. Sprawdź, jak wygląda zastój pokarmu w piersiach i jak sobie radzić.
Czym jest zastój pokarmu?
Zastój mleka w piersiach to dolegliwość, z którą boryka się wiele kobiet w okresie połogu i laktacji. Do zastoju dochodzi wtedy, gdy mleko nie jest w stanie w pełni wydostać się z piersi na skutek zatkania kanalików. Może to dotyczyć obu gruczołów, możliwy jest zastój pokarmu w jednej piersi. Niestety często wiąże się to z bólem i dyskomfortem oraz powoduje stres i obawy u mam. Jeśli ten problem dotyczy również Ciebie, pamiętaj, że nie jesteś w tym sama. Istnieje wiele domowych, naturalnych i skutecznych metod, które możesz zastosować, aby udrożnić piersi, wesprzeć laktację i pozbyć się objawów. W razie konieczności skonsultuj się z położną lub doradczynią laktacyjną, pomoc specjalisty może okazać się nieoceniona.
Zastój pokarmu: przyczyny
Bezpośrednią przyczyną zastoju pokarmu jest zatkanie kanalików mlekowych, co uniemożliwia swobodny wypływ mleka. Sprzyja temu m.in.:
- Niewłaściwa technika karmienia, ponieważ utrudnia maluchowi efektywne ssanie i opróżnianie piersi,
- Nawał pokarmu, czyli nadmierna produkcja mleka,
- Niewystarczające opróżnianie piersi przez malucha lub laktatory,
- Noszenie zbyt ciasnego biustonosza lub bluzki, ponieważ wywierają nacisk na kanaliki mlekowe,
- Stres.
Zastój pokarmu po odstawieniu dziecka
Przyczyną zastoju pokarmu może być również odstawienie dziecka od piersi, zwłaszcza jeśli nastąpiło to szybko i gwałtownie. Jeśli organizm nie miał odpowiedniej ilości czasu na dostosowanie produkcji mleka do nowej sytuacji, może dojść do zatkania kanalików i zastoju. Aby temu zapobiec, postaraj się, aby odstawianie od piersi było spokojnym, stopniowym procesem. Szybciej wcale nie znaczy lepiej.
Przeczytaj, jakie mleko wybrać dla niemowląt.
Zastój pokarmu: objawy
Zastój pokarmu w piersiach najczęściej pojawia się obrzękiem i bólem. Piersi stają się twarde i tkliwe. Pod palcami zazwyczaj można wyczuć guzek lub guzki. U niektórych kobiet pojawia się też podwyższona temperatura ciała i ogólne osłabienie. Możliwe są również objawy ze strony dziecka, które nie najada się podczas karmienia. To może powodować rozdrażnienie i płacz.
Najczęściej pojawia się miejscowy zastój pokarmu, który polega na tym, że mleko nie może swobodnie wypływać z jednego, konkretnego obszaru piersi. Powoduje ból i obrzęk oraz wyczuwalny guzek w miejscu zatkania kanalika. Możliwy jest m.in. zastój pokarmu pod pachą oraz zastój pokarmu w brodawce.
Zastój pokarmu w piersiach pojawia się najczęściej podczas nawału mleka, który ma miejsce w ciągu pierwszych kilku dni po porodzie. Nie jest to jednak regułą i tak naprawdę do zastoju może dojść na każdym etapie laktacji. A ile trwa zastój pokarmu? Niestety, nie ma na to jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ zależy to od tego, jak szybko zostaną podjęte odpowiednie działania. Na ogół z zastojem można poradzić sobie w ciągu kilku dni. Jednak nieleczony może utrzymywać się dłużej, a nawet przerodzić w stan zapalny wymagający leczenia farmakologicznego.
Zastój pokarmu w piersi: co robić?
W przypadku wystąpienia zastoju pokarmu nie warto zwlekać z działaniem. Im szybciej wypróbujesz różne metody na udrożnienie piersi, tym lepiej dla Ciebie i maluszka. Jednym z najlepszych sposobów na zastój pokarmu jest masaż piersi. Pomocne są też naturalne metody np. ciepłe okłady.
Jak rozmasować zastój pokarmu?
Podczas masowania piersi z zastojem najważniejszy jest odpowiedni kierunek wykonywanych ruchów. Zawsze kieruj je od nasady w kierunki brodawki. Możesz sobie wyobrazić, że chcesz ręcznie wyprowadzić mleko z piersi. Jeśli guzek spowodowany zastojem jest wyczuwalny pod pachą, zacznij masaż od uniesienia ręki do góry i rozmasowania bocznej części piersi oraz bocznej okolicy piersi.
Siła nacisku nie powinna być też zbyt mocna. Masaż nie może powodować dodatkowego bólu. Warto wykonać go pod prysznicem lub podczas kąpieli. Ciepła woda pomaga rozluźnić ciepłe mięśnie oraz udrożnić kanaliki mlekowe.
Zastój pokarmu w piersiach: domowe sposoby
Co na zastój pokarmu oprócz masażu? Wypróbuj te metody:
- Jak najczęściej przystawiaj dziecko do piersi. Jeśli to możliwe, unikaj długich przerw w karmieniu, dotyczy to również karmień nocnych. Początkowo możesz odczuwać lekki ból i dyskomfort, ale pamiętaj, że jest to wyłącznie przejściowe, a im częściej karmisz dziecko, tym szybciej uporasz się z zastojem,
- Przystawiaj malucha w pierwszej kolejności do tej piersi, w której występuje zastój lub tej, która jest bardziej obrzęknięta i obolała,
- Przed karmieniem połóż na piersi ciepły okład np. ręcznik lub termofor. Dzięki delikatnemu rozgrzaniu mięśnie się rozluźnią i mleko będzie swobodniej wypływało z piersi,
- Odciąganie laktatorem to kolejny sposób na zastój pokarmu. Sprawdza się świetnie w przypadku nawału, kiedy przystawienie malucha do piersi nie jest możliwe lub gdy w trakcie karmienia pierś nie zostanie całkowicie opróżniona,
- Kapusta na zastój pokarmu to sposób znany i wykorzystywany od pokoleń. Na czym dokładnie to polega? Przygotuj duży liść kapusty i delikatnie go zmiażdż. Warto schłodzić do też w lodówce. Tak przygotowany liść ułóż na piersi i postaraj się zrelaksować. Możesz też umieścić go za biustonoszem i nosić w ten sposób w ciągu dnia.
Mimo trudnej sytuacji postaraj się też zachować spokój, okazać sobie cierpliwość i wyrozumiałość. Nie bój się prosić o wsparcie, zarówno partnera, rodziny, przyjaciół, jak również specjalistów np. położnej. Stres nie jest sprzymierzeńcem laktacji. Pamiętaj, że wszystkie problemy są wyłącznie chwilowe.
Zastój pokarmu: czego nie robić?
Podczas zastoju przeciwwskazane jest nadmierne uciskanie piersi i ich ciasne bandażowanie. Może to uszkodzić kanaliki mlekowe i pogorszyć laktację. Nie przedłużaj też przerw między karmieniami i nie odstawiaj malucha od piersi. Podczas stosowania laktatora, staraj się opróżnić pierś, ale nie używaj go częściej niż potrzebujesz. Nadmierna stymulacja sprzyja dalszej produkcji mleka, a to może spowodować nawał pokarmu i kolejne zastoje.
Zastój pokarmu: dieta
Niestety dieta nie ma dużego wpływu na ryzyko wystąpienia zastoju lub jego leczenie. Pamiętaj jednak o odpowiednim nawodnieniu, pij minimum 2, a nawet 3 litry płynów dziennie. Jeśli zauważysz, że produkcja mleka się zmniejsza, możesz spróbować wprowadzić do diety naturalne substancje, które pobudzają laktację. W ten sposób działa przede wszystkim słód jęczmienny. Przed jego zastosowaniem warto skonsultować się jednak z lekarzem lub położną.
Sprawdź preparaty wspomagające laktację.
Zastój pokarmu: jak zapobiec?
Czy zastój mleka w piersi to problem, któremu można zapobiec? Jest kilka sposobów, które pomogą Ci zmniejszyć to ryzyko:
- Regularność karmienia – karm malucha na żądanie, zwłaszcza w pierwszych tygodniach po porodzie, bo to najlepszy sposób na pobudzenie i ustabilizowanie laktacji,
- Prawidłowa technika przystawiania do piersi – pozycja podczas karmienia powinna być wygodna, ale też umożliwiająca dziecku efektywne ssanie, dlatego jeśli masz wątpliwości w tym zakresie, skonsultuj się z doradczynią laktacyjną lub położną,
- Noszenie luźnych ubrań – unikaj nadmiernego uciskania piersi, ponieważ może to blokować kanaliki,
- Korzystanie z laktatora – pomaga opróżnić piersi i zapewnić ciągłość laktacji,
- Masaże i ciepłe okłady – to proste i naturalne sposoby, które możesz wykorzystać zawsze i wszędzie do rozluźnienia piersi.
Sprawdź produkty do przechowywania mleka.
Zastój pokarmu: podsumowanie
Zastój piersi to bardzo częsty problem, który dotyczy wielu kobiet w ciągu pierwszych kilku tygodni po porodzie. Pojawia się w konsekwencji zatkania kanalików mlekowych. Powoduje to ból, obrzęk, tkliwość oraz utrudnia prawidłowy wypływ mleka z piersi. W przypadku wystąpienia zastoju warto sięgnąć po naturalne metody, takie jak delikatny masaż, ciepłe okłady lub kąpiel, odciąganie mleka laktatorem, a także okłady z kapusty. Jeśli problem nie zniknie lub będzie nawracał, warto sięgnąć po pomoc położnej lub doradczyni laktacyjnej.
Źródła:
1. Nehring-Gugulska M. Mleko kobiece – gdzie i jak powstaje, jakie hormony są odpowiedzialne za powstawanie mleka matki, https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/karmienie-piersia/90872,mleko-kobiece-gdzie-i-jak-powstaje-jakie-hormony-sa-odpowiedzialne-za-powstawanie-mleka-matki [dostęp: 01.05.2025]
2. Żukowska-Rubik M. Kryzys laktacyjny i inne kryzysy związane z laktacją, https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/karmienie-piersia/91332,kryzys-laktacyjny-i-inne-kryzysy-zwiazane-z-laktacja [dostęp: 01.05.2025]
3. Pietkiewicz A. Niepokoje, niepewność i wątpliwości matki dotyczące karmienia piersią, https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/karmienie-piersia/91090,niepokoje-niepewnosc-i-watpliwosci-matki-dotyczace-karmienia-piersia [dostęp: 01.05.2025]
4. Suchocka K. Najczęstsze problemy laktacyjne kobiety karmiącej piersią, https://www.termedia.pl/Najczestsze-problemy-laktacyjne-kobiety-karmiacej-piersia,98,47191,1,0.html [dostęp: 01.05.2025]
Podziel się artykułem ze znajomymi
