Krzem - na włosy, do picia. Właściwości krzemu

Krzem to jeden z najważniejszych mikroelementów znajdujących się w organizmie człowieka. Właściwości krzemu zapewniają rozwój i utrzymanie zdrowych kości, młodej skóry, mocnych i lśniących włosów. Krzem znajduje też zastosowanie w profilaktyce miażdżycy, choroby wieńcowej, cukrzycy i nowotworów. Zobacz, czym grozi niedobór krzemu i jak uzupełnić krzem w organizmie.

Czym jest krzem?

Krzem jest drugim po tlenie najczęściej występującym pierwiastkiem na kuli ziemskiej. Związki krzemu (krzemionka, krzemiany, glikokrzemiany) znajdują się w składzie większości skał, z których zbudowana jest planeta. Z warstwy skalnej pierwiastek ten przenika do gleby i wody, znajduje się też w organizmach roślinnych i zwierzęcych. W przypadku człowieka krzem jest pierwiastkiem śladowym – dzienne zapotrzebowanie szacowane jest na ledwie 20-50 miligramów (dane: K. Węglarzy, M. Bereza, Biologiczne znaczenie krzemu oraz jego interakcje z innymi pierwiastkami). Mimo to jest krzem jednym z najważniejszych mikroelementów w ludzkim organizmie. Dlaczego?

Właściwości krzemu

Chemiczne i fizyczne właściwości krzemu są stosunkowo dobrze zdefiniowane, tym bardziej, że pierwiastek ten znany jest od końca XVIII wieku. Słabiej natomiast nauka radzi sobie z opisaniem jego znaczenia biologicznego. W tej materii w dużej mierze wciąż poruszamy się w przestrzeni lepiej bądź gorzej udowodnionych hipotez. Nie mniej, o biologicznych właściwościach krzemu można powiedzieć, że:

występuje przede wszystkim w tkance łącznej, czyli w kościach, chrząstce, stawach, mięśniach, więzadłach, ścięgnach, skórze, a w mniejszych ilościach także w narządach wewnętrznych, takich jak wątroba czy trzustka;
bierze udział w syntezie substancji, bez których nie jest możliwy rozwój i funkcjonowanie człowieka, które należą do podstawowych budulców tkanki łącznej, w tym kolagenu, elastyny, czy kwasu hialuronowego;
zwiększa wytrzymałość tkanki kostnej;
stymuluje regenerację tkanek;
oczyszcza komórki z substancji toksycznych;
wzmacnia działanie układu odpornościowego;
redukuje stany zapalne;
uszczelnia naczynia włosowate;
spowalnia proces odkładania blaszki miażdżycowej w tętnicach;
hamuje aktywność innych pierwiastków – w tym przede wszystkim silnie neurotoksycznego glinu (aluminium).

Na co pomaga krzem?

Właściwości krzemu sprawiają, że zapobiega on dziesiątkom schorzeń i zaburzeń w obrębie układu szkieletowo-mięśniowego, skóry oraz narządów wewnętrznych. Na co pomaga krzem?

Dzieła przeciwnowotworowo,
wykazuje działanie przeciwmiażdżycowe, obniża ryzyko zawału serca;
zapobiega rozwojowi cukrzycy;
hamuje wypadanie włosów, stymuluje i przyspiesza porost nowych;
przeciwdziała łamaniu się paznokci;
pomaga zwalczać wiele odmian trądziku;
przyspiesza gojenie ran.

Krzem na włosy

Z upływem lat ilość krzemu kumulowanego w organizmie zaczyna spadać, nawet jeśli jest on w niezmiennych dawkach dostarczany z pożywieniem. Oprócz skutków dalekosiężnych, takich jak negatywny wpływ na procesy odkładania się blaszki miażdżycowej, czy nowotworzenia, stosunkowo szybko i bezpośrednio przekłada się deficyt krzemu na włosy, skórę i paznokcie. Stają się one suche, pozbawione blasku, mało elastyczne, podatne na uszkodzenia.

Niedobór krzemu powoduje wypadanie i kruszenie się włosów, łamliwość paznokci, wiotczenie i zauważalnie przyspieszone starzenie skóry. Przeciwdziałać temu można dostarczając krzem w zwiększonych ilościach, w postaci pożywienia, suplementów diety oraz preparatów leczniczych. Krzem na włosy dostępny jest między innymi w tabletkach (działanie ogólnoustrojowe), można też pierwiastek ten aplikować miejscowo, nakładając na skórę głowy krzemowe maseczki, czy używając specjalnych szamponów.

Jak uzupełnić krzem w organizmie poprzez dietę?

Jak uzupełnić krzem w organizmie poprzez dietę? Największą zawartość tego pierwiastka wykazują:

zioła, w tym skrzyp polny, pokrzywa, kozieradka;
produkty zbożowe, w tym płatki owsiane, brązowy ryż czy kasza jaglana;
warzywa takie jak szczypiorek, czosnek, cebula, szparagi, rzodkiew, kapusta;
glony morskie (algi).

Szczególnie duże zawartości krzemu mają produkty powstające ze zbóż, w tym przede wszystkim owsa i prosa. Należy pamiętać, że wspomniane wyżej zapotrzebowanie rzędu 20-50 (niektóre źródła podają poziom 20-30 lub 20-40) miligramów pokrywa stałe, codzienne zużycie krzemu. Pierwiastek ten jest bowiem na bieżąco wykorzystywany przez organizm i nieustannie bierze udział w toczących się w nim procesach. Zatem dieta uboga w krzem w łatwy sposób doprowadzić może do jego niedoboru.

Organiczny krzem do picia (z borem)

Niedoborom krzemu można zapobiegać stosując suplementy diety o wysokiej zawartości tego pierwiastka. Na rynku dostępnych jest wiele tego typu produktów, różnych marek, o różnych nazwach handlowych i składzie. W ofercie jest między innymi krzem organiczny do picia (także z dodatkiem boru), ze względu na płynną postać charakteryzujący się dużą przyswajalnością. Pierwiastek ten suplementować można także w postaci kapsułek doustnych. Dostępny jest też w formie balsamu do ciała a nawet jako składnik płynu do płukania ust. Producenci zapewniają, że stosowany w dawkach zgodnych z zaleceniami, krzem nie powoduje żadnych skutków ubocznych. Mimo to, przed rozpoczęciem kuracji dobrze się zasięgnąć konsultacji lekarskiej.

Autor: Piotr Brzózka

Czytaj też:

Źródła:

Karol Węglarzy, Małgorzata Bereza, Biologiczne znaczenie krzemu oraz jego interakcje z innymi pierwiastkami, Wiadomości Zootechniczne, R. XLV (2007), 4:
Silicon, United States National Library of Medicine., https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov