Naczyniak u noworodka jest efektem nieprawidłowego rozszerzenia naczyń krwionośnych. Uważany jest za zmianę nowotworową, w większości przypadków niegroźną i mającą tendencję do samowygaszania. W sporadycznych jednak przypadkach naczyniak u noworodka może nawet zagrażać życiu dziecka.
Naczyniak u noworodka
Naczyniaki są łagodnymi guzami o charakterze nowotworowym, pojawiającymi się u dzieci w wieku noworodkowym i niemowlęcym. Zazwyczaj uwidaczniają się w ciągu kilku tygodni od porodu. Są efektem patologicznego rozszerzenia naczyń krwionośnych. W zdecydowanej większość przypadków można je interpretować w kategoriach niegroźnych zmian skórnych – defektów o charakterze estetycznym i dermatologicznym.
Jednak duże naczyniaki zlokalizowane w okolicach narządów mowy czy wzroku mogą w pewnym stopniu upośledzać funkcje życiowe dziecka. Natomiast naczyniaki powstające w obrębie organów wewnętrznych stanowią potencjalne zagrożenia dla życia dziecka, w sytuacji gdyby doszło do ich pęknięcia. Na szczęście tego typu sytuacje są marginalne.
Jak wygląda naczyniak u noworodka?
Naczyniak u noworodka przybrać może jedną z kilku form, zatem jego charakter oraz wygląd są zróżnicowane. Pochodząca jeszcze z XIX wieku nomenklatura medyczna autorstwa R. Virchowa i G. Wegnera wyróżnia między innymi:
- naczyniaki płaskie – niewielkie czerwone plamy na ciele dziecka, nie wystające ponad powierzchnię skóry,
- naczyniaki zwykłe – podobnego kształtu i wielkości, ale wypukłe, wyraźnie wynoszące się ponad otaczającą je skórę,
- naczyniaki jamiste – duże, intensywnie czerwone, wystające ponad powierzchnię skóry. Nazywane są „plamą z wina porto”, kształtem przypominają malinę.
Osobną grupę stanowią naczyniaki organów wewnętrznych, występujące przede wszystkim na wątrobie i stanowiące najczęstszy niezłośliwy nowotwór tego narządu. Są one widoczne jedynie w badaniu ultrasonograficznym lub tomografii komputerowej i jeśli nie współtowarzyszą im inne objawy, bardzo często pozostają niezauważone.
Przyczyny powstawania naczyniaków
Naczyniaki ma mniej więcej 1-2 procent noworodków i aż 10 procent dzieci w wieku 12 miesięcy, jest to więc schorzenie stosunkowo powszechne. Zdecydowanie częściej tego typu zmiany występują u dzieci urodzonych przed czasem, zwłaszcza dziewczynek. Źródła naukowe wśród przyczyn powstawania naczyniaków wymieniają między innymi takie czynniki, jak:
- mutacje genetyczne w komórkach śródnabłonka,
- ekspansja klonalna komórek śródnabłonka,
- nadczynność tarczycy,
- zaburzenia pracy wątroby.
Naczyniak u noworodka na powiece i na głowie
Naczyniaki w większości przypadków występują w kilku określonych miejscach na ciele. Należą do nich przede wszystkim:
- skóra głowy i ramion,
- powieki,
- czoło.
Sporadycznie zdarzają się naczyniaki na rękach i nogach. Tak jak wspomnieliśmy wyżej, możliwa jest też lokalizacja wewnątrz organizmu, głównie na wątrobie, a także w krtani czy odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Wewnętrzne naczyniaki krtani, a także zewnętrzne żuchwy i szyi mogą prowadzić do zawężenia dróg oddechowych. Potencjalnie stanowią więc nawet zagrożenie życia dziecka.
Jeśli naczyniak u noworodka występuje na powiece, może bezpośrednio wpływać na jakość widzenia, powodując:
- astygmatyzm,
- krótkowzroczność,
- zez,
- opadanie powieki.
Naczyniaki w okolicach kręgosłupa grożą natomiast wystąpieniem zaburzeń neurologicznych. Pamiętać zatem należy, że zmiany duże oraz znajdujące się w newralgicznych miejscach powinny być objęte stałą kontrolą lekarską.
Czy naczyniak u noworodka zniknie?
Powstające na ciele noworodka naczyniaki rozwijają się mniej więcej do końca pierwszego roku życia. W następnych latach wykazują tendencję do samoistnego zanikania, proces ten jednak trwa długo. W większości przypadków zmiany tego typu znikają samoistnie w wieku 7-10 lat.
Ogółem szacuje się, że po dziesiątym roku życia ostaje się nie więcej niż 10 procent naczyniaków. Do wyjątków należą przede wszystkim naczyniaki jamiste, które nie wykazują tendencji do regresu.
Leczenie naczyniaków u noworodków
Ze względu na łagodny charakter oraz perspektywę samoistnego wyciszenia choroby, większości małych naczyniaków w ogóle się nie leczy, chyba że znajdują się np. na twarzy i stanowią poważny problem estetyczny. Jeżeli chodzi o naczyniaki większe, a także te, które usytuowane są w bezpośrednim sąsiedztwie kluczowych organów, stosuje się kilka metod terapeutycznych, w tym między innymi:
- leczenie operacyjne – chirurgiczne wycięcie miejsc zmienionych chorobowo w znieczuleniu ogólnym. Metoda stosowana w przypadku dużych naczyniaków wewnętrznych, przy wystąpieniu krwawienia i owrzodzenia,
- laseroterapia – zamknięcie światła naczyń za pomocą lasera,
- krioterapia – zamrożenie naczyniaka powodujące zniszczenie jego tkanek,
- sterydoterapia – leczenie środkami sterydowymi przyjmowanymi doustnie.
Autor: Piotr Brzózka
Czytaj też:
- Jak pielęgnować pępek u noworodka? Higiena, kosmetyki
- Jak dawkować witaminę K dla noworodka? Właściwości
- Co oznacza ulewanie u noworodka? Jak temu zapobiegać?
- Jak prawidłowo nosić noworodka? Bezpieczne techniki
Źródła:
- Janina Książek, Renata Piotrkowska, Piotr Jarzynkowski, Anna Raczkowska, Metody terapeutyczne stosowane u dzieci leczonych z powodu naczyniaków, Nowa Pediatria 2016; 20(1), wyd. Borgis
- RA Schwartz, MI Sidor, ML Musumeci, RL Lin, G Micali, Naczyniaki krwionośne u dzieci: wyzwanie dermatologii pediatrycznej, Dermatologia po Dyplomie 2010;1(5)
- Wyrzykowski, M. Bukowski, J. Jaśkiewicz, Guzy naczyniowe i wrodzone malformacje naczyniowe, Cancer Surgery 2009; 1
Podziel się artykułem ze znajomymi
