Jak rozpoznać płaskostopie u dzieci? Przyczyny, objawy

Okazuje się, że nie jest trudno rozpoznać płaskostopie u dzieci. Wystarczy obserwacja odcisku stopy malucha, aby nabrać podejrzeń, że być może mamy do czynienia z tą popularną wadą stopy. Dobrze jednak swoje obawy skonfrontować z lekarzem, który zaleci właściwe postępowanie, a w tym przede wszystkim regularne wykonywanie ćwiczeń fizjoterapeutycznych.

Czym jest płaskostopie u dzieci?

Płaskostopie oznacza brak łuków, czyli charakterystycznych w podeszwie stopy wklęśnięć. Platfus, jak określa się też tę wadę stopy, polega na tym, że podeszwa stopy w całości przylega do powierzchni. Łatwo to sprawdzić robiąc ślad bosej stopy np. na mokrym piasku. Jeśli zobaczymy pełen odcisk, przypominający wyglądem żelazko, można mówić o płaskostopiu.

Jednak trzeba wiedzieć, że płaskostopie to naturalny stan dla noworodków. Przyjmuje się, że tzw. płaskostopie fizjologiczne może występować do 3-4 roku życia. Dzieciom cztero- i pięcioletnim już powinny kształtować się „taliowane” stopy. Jeśli się tak nie dzieje, warto wówczas odwiedzić ortopedę albo chociaż zwrócić się z tym problemem do pediatry, który z pewnością rozwieje nasze wątpliwości bądź, w razie potrzeby, pokieruje do odpowiedniego specjalisty.

Ćwiczenia na płaskostopie u dzieci

Warto, aby pierwsze ćwiczenia na płaskostopie u dzieci pokazał lekarz lub fizjoterapeuta. Można oczywiście zapisać malca na rehabilitację ale przede wszystkim należy regularnie wykonywać zaleconą aktywność w domu.

Aby wzmocnić i rozciągnąć mięśnie stopy powinno się wykonywać ćwiczenia aktywujące mięśnie, a także:

rozciągające,
stabilizujące,
równoważne.

Warto używać do tego różnych pomocy, takich jak np.:

specjalne piłeczki,
woreczki,
paski,
taśmy,
piłki bosu,
przyrządy rehabilitacyjne.

Powinno się również zwróć uwagę na to by dziecko poruszało się w luźnych butach, skarpetach oraz pozwalać mu by jak najczęściej przechadzało się boso, zwłaszcza po takich powierzchniach jak piasek, żwirek, miękki, włochaty dywan, itp. Treningi będą skuteczniejsze jeśli włączy się do nich całą rodzinę. Z chodzenia na palcach, na piętach oraz na krawędziach stóp można uczynić dobrą zabawę dla każdego.

Jak leczyć płaskostopie u dziecka?

W zależności od rodzaju stwierdzonej wady stopy lekarz zaordynuje właściwe postępowanie opierające się np. na:

systematycznym powtarzaniu określonych ćwiczeń,
noszeniu specjalistycznych butów oraz wkładek,
konsultacji z dietetykiem,
zwiększeniu ogólnej aktywności, itp.

Buty na płaskostopie u dzieci powinny być starannie dobrane przez ortopedę. Powinny one dobrze przepuszczać powietrze, być wygodne, elastyczne, dopasowane do stopy (najczęściej zapinane na rzepy). Jednak trzeba pamiętać, że nawet najbardziej fachowym obuwiem i wkładkami nie wyleczymy stopy. Zatem nie powinno się kneblować stopy dziecka na cały dzień w tym bucie, a jak najczęściej motywować pociechę do ćwiczeń bez butów. Statystyki bowiem pokazują, że całodzienne noszenie butów ortopedycznych rozleniwia stopę i efekt jest odwrotny.

Płaskostopia u dzieci nie wolno lekceważyć gdyż ta początkowo niewielka wada z biegiem czasu może spowodować poważne problemy zdrowotne, takie jak choćby skrzywienie kręgosłupa.

Przyczyny płaskostopia u dzieci

Wśród najczęstszych czynników wywołujących płaskostopie u dzieci występują:

brak ruchu,
otyłość,
zbyt szybkie inicjowanie chodzenia u malutkich dzieci.

Stopa ludzka, aby prawidłowo się wykształcić potrzebuje ćwiczeń. Jeśli dziecko jest mało aktywne, mało się porusza, częściej zapada na płaskostopie. Zbyt duża waga u malucha to drugi powód, przez który dzieci muszą odwiedzać ortopedów i chodzić na ćwiczenia do fizjoterapeutów.

Nie warto również popędzać dziecko, aby szybciej zaczęło chodzić wkładając je do chodzików i innych, podobnych zabawek wymuszających pozycję stojącą, podczas gdy stopy brzdąca nie są jeszcze gotowe na takie obciążenie. Niech wszystko zadzieje się we właściwym czasie. Najlepiej aby po etapie raczkowania maluch sam zdecydował kiedy ruszy w świat na swoich nóżkach.

Inne przyczyny płaskostopia u dzieci to m.in.:

choroby kości, stawów i mięśni,
schorzenia neurologiczne,
problemy genetyczne,
deformacje kostne,
ubieranie dziecku zbyt ciasnych, niedopasowanych butów, skarpet, czy rajstop (np. po starszym rodzeństwie).

Jak rozpoznać płaskostopie?

Płaskostopie u dziecka można łatwo rozpoznać samodzielnie. Wystarczy zrobić odcisk podeszwy stopy np. na mokrym piasku, ziemi, czy posadce. Walcowate, przypominające żelazko odbicie stopy sugeruje problemy z budową stopy. Innym testem, który można wykonać w warunkach domowych jest obserwacja butów noszonych przez dziecko. Jeśli wewnętrzne części obuwia są zniszczone, starte, a na zewnętrznych rantach nie ma zniszczeń, może to oznaczać, że dziecko ma płaskostopie. Wtedy bowiem dzieci koślawią stópki i układają je na wewnętrznych krawędziach.

Najbezpieczniej jednak wybrać się do lekarza, nawet pediatry, który fachowo oceni stopy dziecka. Z kolei ortopeda przeprowadzi profesjonalne badanie komputerowe, podczas którego mały pacjent staje na specjalnej podstawce, która ocenia jak rozkłada się ciężar ciała dziecka na stopach. Ta analiza pozwala także stwierdzić z jakim rodzajem płaskostopia mamy do czynienia i czy dotyczy ono mięśni, więzadeł, czy kości. Na tej podstawie lekarz zaleci odpowiednie postępowanie, w tym m.in. wykonywanie specjalnych ćwiczeń.

Autor: Olga Tomaszewska

Czytaj też: