Jak obniżyć bilirubinę - u dorosłego, u dziecka? Sposoby

Nadmiar bilirubiny we krwi działa toksycznie na ośrodkowy układ nerwowy. Jest bardzo groźny u noworodków - może doprowadzić do żółtaczki jąder podkorowych. Sprawdź, jakie są przyczyny podwyższonego poziomu barwnika żółciowego we krwi, a także jak obniżyć bilirubinę u dorosłego i dziecka.

Jak obniżyć bilirubinę?

Bilirubina powstaje na skutek rozpadu krwinek czerwonych, a konkretnie hemu, będącego składnikiem hemoglobiny. Krążąca we krwi bilirubina łączy się albuminami i trafia do wątroby, gdzie ulega przekształceniu. Następnie jest transportowana do pęcherzyka żółciowego oraz jelit, skąd jest wydalana z organizmu. Bilirubina jest barwnikiem żółciowym. Odpowiada za zabarwienie moczu oraz stolca. Jeśli nie jest wydalana z organizmu, jej nadmiar gromadzi się we krwi, a z czasem przenika do tkanek, wywołując żółtaczkę.

Zażółcenie skóry, twardówek oraz błon śluzowych jest często obserwowane u noworodków. Przyczyną żółtaczki noworodków jest zwiększony rozpad erytrocytów oraz zmniejszony metabolizm wątroby. U dorosłych natomiast żółtaczka jest częstym objawem chorób wątroby – m.in. marskości wątroby. Sprawdź, jak można obniżyć bilirubinę w organizmie.

Jak obniżyć bilirubinę we krwi?

Bilirubina powstająca na skutek rozpadu hemu, krążąca we krwi jest nazywana bilirubiną wolną lub pośrednią. Natomiast przekształcona w komórkach wątrobowych jest nazywana bilirubiną związaną lub bezpośrednią. Nadmiar bilirubiny wolnej we krwi jest toksyczny dla człowieka. Bilirubina pośrednia przenika bowiem przez barierę krew-mózg i może uszkodzić komórki nerwowe. Za wysokie stężenie bilirubiny pośredniej jest groźne zwłaszcza dla noworodków, gdyż może doprowadzić do żółtaczki jąder podkorowych, czyli trwałych zmian w mózgu. Dlatego wymaga natychmiastowe leczenia.

Istnieje wiele metod obniżenia bilirubiny w organizmie. Stosuje się środki farmakologiczne, fototerapię, a niekiedy nawet transfuzję krwi. Leczenie hiperbilirubinemii jest uzależnione przyczyny, objawów oraz od wieku i stanu zdrowia pacjenta.

Zespół Gilberta a obniżanie bilirubiny

Co ciekawe, nie zawsze hiperbilirubinemia wymaga leczenia. Wyjątkiem jest zespół Gilberta - choroba genetyczna spowodowana mutację genu UGT1A1. Istotą choroby jest zaburzenie metabolizmu barwnika żółciowego w wątrobie, które objawia się żółtaczką, spowodowaną podwyższonym stężeniem bilirubiny pośredniej we krwi. Żółtaczka może się nasilać w czasie infekcji, głodzenia się, po spożyciu alkoholu, pod wpływem stresu lub po aktywności fizycznej. Zespół Gilberta nie prowadzi do uszkodzenia wątroby, dlatego nie wymaga leczenia. Zwłaszcza, że pacjenci wykazują nadwrażliwość na leki.  

Choroba występuje u 5 proc. populacji. Częściej u mężczyzn.

Jak obniżyć bilirubinę u dorosłego?

Podwyższone stężenie bilirubiny we krwi u osoby dorosłej może mieć związek z następującymi chorobami:  

• niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby
• zapaleniem wątroby:

- ostrym wirusowym zapaleniem wątroby,

- przewlekłym zapaleniem wątroby typu B i C,

- alkoholowym zapaleniem wątroby,

- niealkoholowym stłuszczeniowym zapaleniem wątroby;

• marskością wątroby;
• polekowym uszkodzeniem wątroby;
• alkoholowym stłuszczeniem wątroby;
• rakiem wątroby;
• kamicą pęcherzyka żółciowego;
• ostrym zapaleniem pęcherzyka żółciowego;
• ostrym zapaleniem dróg żółciowych;
• nowotworem trzustki lub dróg żółciowych.
  
  

Często pierwszym etapem chorób wątroby jest stłuszczenie, które prowadzi do zapalenia wątroby, a następnie marskości. Chorzy z marskością wątroby mają już znacznie podwyższony poziom bilirubiny we krwi, co objawia się żółtaczką. Jak obniżyć bilirubinę u dorosłego? Poprzez leczenie choroby, która doprowadziła do hiperbilirubinemii.

Jak obniżyć bilirubinę u noworodka?

Noworodki mają fizjologicznie podwyższony poziom bilirubiny we krwi. Ma to związek ze zwiększonym rozpadem erytrocytów i zmniejszonym metabolizmem wątrobowy. U noworodka może powstawać nawet dwa razy więcej barwnika żółciowego niż u osoby dorosłej. Za normę uznaje się stężenie bilirubiny we krwi noworodka do 5 mg/dl w pierwszej dobie życia i nawet do 13-15 mg/dl w 3-5 dobie życia. Podczas gdy, u osoby dorosłej bilirubina nie powinna przekraczać 1,1 mg/dl.

Podwyższony poziom bilirubiny u noworodków skutkuje fizjologiczną żółtaczką, która samoistnie ustępuje około 8 dnia życia. Jeśli natomiast stężenie bilirubiny przekroczy 13-15 mg/dl lub żółtaczka pojawiła się od razu po porodzie (w pierwszej dobie życia), konieczne jest natychmiastowe leczenia. Obniżanie bilirubiny u noworodka polega na nawadnianiu, podawaniu środków farmakologicznych – głównie fenobarbitalu oraz fototerapii.

W rzadkich przypadkach – na przykład w chorobie hemolitycznej, przeprowadza się transfuzję wymienną krwi.

Autor: Joanna Woźniak

Czytaj też:

• Ile trwa żółtaczka u noworodka? Objawy, leczenie
• Jak prawidłowo nosić noworodka? Bezpieczne techniki
• Jak dawkować witaminę K dla noworodka? Właściwości

Bibliografia:

• Jankowska I., Liberek A., Pawłowska J., Żółtaczka u niemowląt i starszych dzieci – algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego [w:] Hepatologia 2012 pod red. M. Wawrzynowicz-Syczewskiej, Warszawa 2012, s. 5-16.
• Jankowska I., Żółtaczka ze zwiększonym stężeniem bilirubiny całkowitej i pośredniej u 14-letniego chłopca – choroba wątroby czy defekt kosmetyczny?, Pediatria po Dyplomie 2012;16(2), s. 83-85.
• Wasiluk A., Polewsko A., Ozimirski A., Współczesna diagnostyka i leczenie żółtaczek u noworodków i niemowląt, Diagnostyka Laboratoryjna 2012 (48), s. 405-411.