Już w starożytności Grecy uważali, że jest skuteczna na zaparcia, a Arabowie stosowali ją jako środek nasenny. Do Polski trafiła w XVI wieku jako roślina lecznicza. Warto ją docenić.
Dynia rośnie na całej kuli ziemskiej, występuje w bardzo dużej liczbie odmian, różniących się rozmiarem (od małych ozdobnych po rekordowe niemal 700-kilogramowe okazy), kształtem, budową, barwą i składem. Jadalna część dyni to miąższ i zawartość pestek.
Dynia – historia
Dynia to narodowe warzywo Indian z terenów południowej części Ameryki Północnej oraz lnków z Ameryki Południowej. Jest uprawiana od ponad 500 lat. Do Europy trafiła za pośrednictwem hiszpańskich żeglarzy i konkwistadorów dopiero w XVI wieku.
Dynia - źródło witamin i mikroelementów
Dynia jest bogata w:
- witaminę A,
- magnez,
- żelazo,
- cynk.
Składniki te wzmacniają system immunologiczny, czyli odpornościowy.
Cynk zawarty w nasionach czyni dynię warzywem zmniejszającym ryzyko prostaty , gdyż jest coraz więcej medycznych doniesień, że czynnikiem sprzyjającym tej chorobie jest niedobór tego pierwiastka w organizmie.
Nasiona dyni zawierają również lecytynę, która poprawia pracę mózgu. Napar ze zmiażdżonych pestek dyni ma właściwości moczopędne. Z kolei wytłoczony z nich olej – bogaty w witaminy: E, B1, B2, B6, A, C i D, fitosterole, selen, potas i cynk – jako źródło niezbędnych nasyconych kwasów tłuszczowych pomaga obniżyć poziom złego cholesterolu w krwi.
Najlepiej stosować olej nierafinowany i używać go na zimno, aby zachować wszystkie właściwości.
Zobacz też: Żeń-szeń - działanie, właściwości i rodzaje
Lek na pasożyty
W medycynie nasiona dyni są stosowane jako lek przeciw pasożytom przewodu pokarmowego, np. owsikom.
Właściwości przeciwpasożytnicze nasion dyni wynikają z zawartości alkaloidów – kukurbitacyn, które są dobrze rozpuszczalne w wodzie i łatwo przenikają do ciał pasożytów i powodują porażenie ich układu nerwowego. Dla ludzi związki te są bezpieczne, ponieważ nie są wchłaniane w przewodzie pokarmowym ani go nie drażnią. Pestki dyni są więc dla człowieka całkowicie bezpieczne. Ich jedyną wadą jest wysoka kaloryczność, gdyż wartość energetyczna wynosi 559 kcal w 100 gramach.
W kuracji przeciwpasożytniczej należy zjeść na surowo świeżo wyłuskane nasiona bez łupiny w ilości 200 – 250 sztuk dla człowieka dorosłego. Po trzech godzinach trzeba spożyć łyżkę oleju rycynowego lub łagodnego środka przeczyszczającego, aby wydalić pasożyty. Dziecku podaje się 50 – 100 sztuk pestek i pół łyżeczki oleju rycynowego.
Jesienią do leczenia pasożytów warto zastosować świeże, jeszcze mokre, zmielone na pastę najlepiej razem z łupinami pestki z resztkami gniazda nasiennego. Podawać trzy razy dziennie przez trzy – cztery dni. To jedna z najskuteczniejszych terapii, ale dostępna jedynie jesienią.
Zobacz też: Jak zahartować organizm przed sezonem jesienno-zimowym?
Dynia - naturalny kosmetyk
Dzięki bogactwu substancji o silnym działaniu przeciwutleniającym, czyli zwalczającym wolne rodniki, co opóźnia starzenie się komórek, dynia poprawia wygląd skóry.
Maseczka z dyni łagodzi podrażnienia i działa nawilżająco na cerę suchą. Kawałek dyni ucieramy na tarce, zagęszczamy mlekiem w proszku i gotową papkę nakładamy na twarz na kwadrans. Zmywamy letnią wodą. Maseczka ta działa również łagodząco przy podrażnieniach spowodowanych czynnikami atmosferycznymi.
Właściwości pielęgnacyjne ma także olej z pestek dyni. Na zaczerwienioną i popękaną skórę rąk pomaga mieszanina oleju z pestek dyni i oleju słonecznikowego w stosunku 1:1. Należy ją pozostawić na dłoniach przez godzinę. Aby uzyskać lepszy efekt, można założyć bawełniane rękawiczki.
Czytaj też: Aloes – właściwości lecznicze i zdrowotne
Dynia - pożywne warzywo
Wprawdzie to pospolite warzywo, jednak odpowiednio przyrządzone jest bardzo smaczną i delikatną, lekkostrawną potrawą. Z dyni można przygotowywać surówki, jarzynki, zupy, racuchy. Jest stosowana jako dodatek do sałatek oraz zapiekanek, a także marynowana.
Zupa z dyni
Składniki:
- nieduża dynia (500 g)
- 4 średnie cebule
- 3 łyżki soku z cytryny
- 3 szklanki rosołu wołowego
- szklanka śmietany 12 proc.
- 3 łyżeczki mąki
- sól, pieprz.
Wykonanie:
Dynię obieramy, usuwamy pestki, miąższ kroimy w dużą kostkę. Cebule obieramy i siekamy. Dynię i cebulę wkładamy do wysokiego garnka, zalewamy rosołem, dodajemy sok z cytryny, szczyptę soli, pieprzu i kolendry. Gotujemy na małym ogniu mniej więcej pół godziny. Odcedzamy i przecieramy przez sito. Śmietanę mieszamy z mąką, dodajemy do zupy i jeszcze raz zagotowujemy. Podajemy z makaronem pełnoziarnistym lub grzankami z chleba.
Biały ser z olejem z pestek dyni
Składniki:
- 250 g świeżego twarożku
- 50 g śmietany kremówki
- 50 g siekanej cebuli
- 4 łyżki oleju z pestek dyni
- 50 g rozdrobnionych pestek dyni
- sól, pieprz.
Wszystkie składniki mieszamy, doprawiamy solą i pieprzem.
Autor: Marzena Maciejczyk
Sprawdż także: Acerola – właściwości i zawartości witaminy C