Co powoduje kaszel u niemowlaka? Jak go leczyć? Porady

Kaszel u niemowlaka może mieć podłoże wirusowe lub bakteryjne. Ale też bywa efektem astmy, refluksu żołądkowo-przełykowego, alergii, nerwicy, a także przesuszenia powietrza czy podrażnienia kurzem. Zobacz, czym charakteryzuje się suchy i mokry kaszel u niemowlaka, kiedy należy z kaszlącym dzieckiem iść do lekarza, a także – jakie leki i domowe sposoby pomogą naszemu dziecku w chorobie.

Kaszel u niemowlaka

Kaszel u niemowlaka najczęściej ma podłoże chorobowe i jest świadectwem infekcji górnych i dolnych dróg oddechowych, zarówno wirusowej (wirus RS), jak i bakteryjnej (m.in. Mycoplasma pneumoniae, Legionella pneumophila) .

Kaszel występuje także po infekcji, w wyniku podrażnienia lub uszkodzenia nabłonka oddechowego. Powodowany może być przez astmę, bywa też objawem towarzyszącym w refluksie żołądkowo-przełykowym. Możliwe są jednak także inne przyczyny, takie jak podrażnienie:

• kurzem,
• kawałkiem pożywienia,
• papierosowym dymem,
• zbyt suchym powietrzem w pomieszczeniu.
  
  

Może też być wynikiem alergii na pyłki lub sierść zwierzęcia, a także - reakcją psychogenną. Wiedzieć należy, że jest reakcją obronną organizmu, mającą na celu ochronę błony śluzowej dróg oddechowych przed czynnikami drażniącymi. Wyróżniamy kaszel mokry i suchy, a także ostry przedłużający się i przewlekły. Uwagę rodziców powinien zwrócić szczekający oraz świszczący kaszel u niemowlaka.

Suchy kaszel u niemowlaka

Suchy kaszel u niemowlaka najczęściej występuje w pierwszym etapie typowej dziecięcej infekcji wirusowej lub bakteryjnej (by potem zamienić się w kaszel mokry), a także w przebiegu takich schorzeń, jak astma, koklusz.

Suchy kaszel pojawia się też w wyniku reakcji alergicznej oraz jako zaburzenie psychogenne. W każdym z przypadków ma charakter:

• napadowy,
• duszący,
• męczący.
  
  

Nazywany jest bezproduktywnym, jako że nie towarzyszy mu odkrztuszanie wydzieliny. Aktywowany jest przez receptory kaszlowe, pobudzane w pniu mózgu.

Mokry kaszel u niemowlaka

Mokry kaszel u niemowlaka najczęściej występuje w drugiej fazie infekcji wirusowej lub bakteryjnej. W odróżnieniu od kaszlu suchego, mokry spełnia określone funkcje – oczyszcza oskrzela i płuca z zalegającej w nim wydzieliny. Jest więc niezwykle pożyteczny i jako taki nie powinien być hamowany, a wręcz przeciwnie – dziecko należy pobudzać do odkrztuszania flegmy. Mokry kaszel u niemowlaka może się utrzymywać przez kilka dni, a nawet tygodni po ustąpieniu innych objawów infekcji.

Kaszel u niemowlaka bez gorączki

Kaszel związany z infekcją wirusową lub bakteryjną, zazwyczaj jest tylko jednym z objawów chorobowych. Inne symptomy to:

• ból gardła,
• katar,
• gorączka, która u malucha może być bardzo wysoka i gwałtownie rosnąca.
  
  

Jeśli kaszel występuje samoistnie, należy podejrzewać inne przyczyny, w tym alergię pokarmową i na pyłki, podrażnienie kurzem czy dymem z papierosów. Bardzo często problemem okazuje się zbyt intensywnie pracujący kaloryfer, który wysusza powietrze w pokoiku dziecka. Możliwe są też poważniejsze przyczyny – długotrwałe napady uporczywego kaszlu są charakterystyczne m.in. dla astmy.

Kaszel u niemowlaka – kiedy do lekarza?

Kaszel zawsze jest wskazaniem do tego, by wezwać lekarza lub samemu udać się na wizytę w przypadku noworodków i niemowląt do 6 miesiąca życia. Nawet jeśli dziecko tylko lekko pokasłuje, powinno zostać osłuchane przez pediatrę. W przypadku niemowląt, lekarz powinien obejrzeć dziecko, jeśli rodzice notują silną gorączkę (powyżej 39 stopni) lub też w sytuacji, gdy odruch kaszlu utrzymuje się przez ponad 7 dni – w trakcie infekcji albo bez wyraźnego powodu.

Co na kaszel u niemowlaka?

Kaszel infekcyjny często przechodzi samoistnie, w przypadku jednak dużej jego uporczywości można dziecko wspomóc farmakologicznie.

• Na kaszel suchy stosuje się przede wszystkim syrop lub krople na bazie cytrynianu butamiratu, który paraliżuje ośrodek kaszlu w mózgu. Lek ten może być stosowany w małych ilościach przez niemowlęta już od 2 miesiąca życia. Drugim popularnym środkiem jest syrop bazujący na wyciągu z prawoślazu lekarskiego, który działa przeciwkaszlowo, a także łagodząco i osłaniająco.
• Na kaszel mokry podaje się dzieciom leki które nie hamują, a wręcz pobudzają kaszel, co ma na celu skuteczniejsze odkrztuszanie wydzieliny i oczyszczanie dróg oddechowych.
  
  

Domowe sposoby na kaszel u niemowlaka

Oprócz środków farmakologicznych, pomocne będą też wszelkie domowe sposoby. Na kaszel u niemowlaka, w zależności o jego charakteru, sprawdzą się między innymi:

• utrzymywanie wilgotności powietrza (można stosować nawilżacze lub kłaść mokre ręczniki na kaloryfer),
• częste wietrzenie pomieszczenia, w którym przebywa maluch,
• utrzymywanie czystości w pomieszczeniu, nie palenie papierosów w domu,
• inhalacje nawilżające drogi oddechowe, na przykład z soli fizjologicznej lub czystej wody,
• opukiwanie pleców dziecka ułatwiające odrywanie się wydzieliny (w przypadku kaszlu mokrego),
• stosowanie ogólnych zasad dotyczących postępowania z chorym dzieckiem (nie wyziębianie, nie narażanie na przeciągi, powstrzymanie się od kąpieli itd.).

Autor: Piotr Brzózka

Czytaj też:

• Jak przebiega rozwój niemowlaka? Jak go wspomagać?
• Co warto wiedzieć o szczepieniach noworodka? Poradnik
• Co powoduje kaszel u niemowlaka? Jak go leczyć? Porady
• O czym warto pamiętać podczas kąpieli noworodka?

Źródła:

• Anna Jung, Anna Maślany, Przewlekły kaszel u dzieci – problem diagnostyczny i terapeutyczny, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2012, 8 (2)