Co oznacza czkawka u noworodka? Jak jej zapobiec?

Czkawka u noworodka, nawet częsta, jest rzeczą naturalną. Choć rodzicom nieraz zadrży serce, w większości przypadków maluch nie odczuwa z tego powodu żadnego dyskomfortu. Skąd się bierze czkawka u noworodka po jedzeniu, w czasie zabawy i podczas kąpieli? Jak jej zapobiegać i co robić, gdy dziecko zacznie czkać?

Co oznacza czkawka u noworodka?

Czkawka to przypadłość, której istotą są mimowolne skurcze mięśni przepony i klatki piersiowej. Jest to swoista rekcja układu nerwowego, poprzez którą organizm manifestuje określone zaburzenia metaboliczne bądź psychiczne. Szczególnie często czkawka występuje u niemowląt i noworodków. Objaw ten obserwują również przyszłe mamy, jako że maluchom zdarza się czkać już w czasie życia płodowego. Co istotne, w przypadku bardzo małych dzieci, stan taki jest zjawiskiem naturalnym, powszechnym i codziennym, rzadko stanowiąc powód do zaniepokojenia.

Częsta czkawka u noworodka

Niezwykle rzadko zdarza się, że częsta czkawka u noworodka jest symptomem poważniejszych zaburzeń lub chorób – w głównej mierze układu trawiennego lub oddechowego. O ile sama częstotliwość jest mało charakterystycznym wskaźnikiem, o tyle dla rodziców dzwonkiem alarmowym powinna być sytuacja, gdy dziecko nieustannie czka nawet po upływie dłuższego czasu od ostatniego karmienia, kąpieli czy przebierania.

Powodem do niepokoju jest też nieustępowanie czkawki w kolejnych miesiącach życia malucha. W takich sytuacjach wskazana jest konsultacja z lekarzem pediatrą.

Przyczyny czkawki u noworodka

Skąd czkawka u noworodka? Do najczęstszych przyczyn zaliczyć można:

zasysanie powietrza w czasie karmienia piersią lub wtedy, gdy dziecko się śmieje (dlatego odruch ten często jest mimowolnym wyrazem szczęścia i dobrostanu),
przejedzenie, przepełnienie brzuszka – ucisk żołądka na przeponę,
zbyt niska temperatura lub duża różnica temperatur, na przykład w czasie wycierania po kąpieli, czy rozbierania do zmiany pieluszki,
naturalna niedojrzałość i nadwrażliwość układu nerwowego oraz pokarmowego.

W większości przypadków czkawką nie należy się zbyt przejmować, warto jednak wiedzieć, czego unikać, a jeśli uniknąć się nie da – jak pomóc maleństwu.

Czkawka u noworodka po karmieniu

Czkawka u noworodka po karmieniu to reakcja patologiczna, która paradoksalnie jest swego rodzaju normą. Rzadko który maluch pozostaje zupełnie obojętny na to co je, jak i ile je. Mechanizm prowadzący do czkawki jest wieloczynnikowy.

Dziecko nie posiada umiejętności regulowania ilości pokarmu, który jest mu niezbędny, zatem nader często dochodzi do przejadania się.
Nieumiejętność obchodzenia się z sutkiem mamy powoduje zachłystywanie się dużą ilością powietrza, które zaciągane jest w czasie ssania. Efekt ten występuje także w czasie picia/jedzenia z butelki, gdy smoczek nie jest wypełniony pokarmem. W takiej sytuacji należy zachować spokój – nie dzieje się nic groźnego. Wystarczy się lepiej postarać następnym razem.

Czkawka u noworodka po jedzeniu

Nieco poważniejszą sytuacją, ale wciąż w pełni naturalną, jest tzw. refluks żołądkowo-przełykowy. W ten sposób nazywa się przypadłość polegającą na cofaniu się spożytego pokarmu z żołądka do przełyku, czego efektem jest ulewanie się lub zaleganie jedzenia w górnej części przewodu pokarmowego, prowadzące do jego podrażnienia. Refluksowi towarzyszyć może też czkawka. Dolegliwości te mają naturę fizjologiczną, są wynikiem niedojrzałości układu pokarmowego i powinny zaniknąć najpóźniej do ukończenia pierwszego roku życia.

Czkawka u noworodka – co robić?

W przypadku czkawki u noworodka, profilaktyka czyli zapobieganie, a także doraźna pomoc, zależne są od przyczyn.

Generalne zasady są następujące:

karmimy dziecko w krótkich, regularnych odstępach czasu, w niewielkich ilościach, nie doprowadzając do przejedzenia,
usta malucha należy dokładnie przystawiać do piersi, tak by przy okazji nie zasysał powietrza,
karmiąc butelką, dbamy o to, by w smoczku nie zbierało się powietrze – końcówka powinna być wypełniona pokarmem,
w przypadku zachłyśnięcia powietrzem, dziecko należy wziąć na ręce i trzymać w pozycji pionowej,
nie powinno się wychładzać dziecka ani narażać na duże amplitudy temperatury. Maluch powinien spędzać dzień stosunkowo ciepło ubrany. Nie należy go przebierać ani kąpać w wychłodzonych pomieszczeniach. W przypadku wychłodzenia dziecko ogrzewamy za pomocą koca, kołderki, ale też ciepłej wody lub mleka, lub matczynej bliskości.

Czytaj też:

Autor: Piotr Brzózka

Źródła: