Zapalenie górnych dróg oddechowych, w tym zatok, w większości przypadków ma etiologię wirusową. W takim przypadku nie stosuje się antybiotyków, wystarczy leczenie objawowe. Kiedy jednak dochodzi do zakażenia bakteryjnego, to kurację należy wspomóc antybiotykoterapią.
Zapalenie zatok najczęściej stanowi powikłanie zapalenia górnych dróg oddechowych, np. gardła. Gdy po kilkudniowym przeziębieniu pojawia się gęsty katar, który spływa po tylnej ścianie gardła i powoduje kaszel, to możemy podejrzewać, że wcześniejsza infekcja przerodziła się w zapalenie zatok. Inne objawy to ból głowy i nieprzyjemne rozpieranie w okolicy zatok, a często także gorączka przekraczająca 38 stopni.
Zapalenie zatok możemy podzielić na:
- ostre - zazwyczaj wywołane wirusami i mija najczęściej po około 10 dniach. Niekiedy przechodzi w zapalenie bakteryjne, które należy leczyć antybiotykami,
- nawracające – mówimy o nim, kiedy w ciągu roku występuje 4-6 nawrotów choroby i standardowe leczenie pomaga choremu,
- przewlekłe - to takie, które trwa od 8-12 tygodni i nie ustępuje, mimo zastosowania terapii.
Leczenie zapalenia zatok
Chorzy cierpiący na wirusowe zapalenie zatok w większości są leczeni jedyni objawowo i zazwyczaj to wystarcza. Zaleca się stosowanie środków przeciwbólowych, leków obkurczających błonę śluzową i leków mukolitycznych w przypadku silnego kaszlu. Taka infekcja powinna ustąpić po 7-10 dniach.
Zdecydowanie trudniej jest wyleczyć bakteryjne zapalenie zatok. Objawy wskazujące na ten rodzaj schorzenia to:
- wydzielina ropna,
- ból zębów po jednej stronie,
- nasilenie objawów po upływie 5-7 dni,
- dodatni wynik posiewu płynu z zatoki.
Dodatkowo występują objawy charakterystyczne dla ciężkiego zapalenia zatok, takie jak wysoka gorączka czy silny ból w okolicach zatok. W przypadku bakteryjnego, ropnego zapalenia zatok antybiotykoterapia jest niezbędna. Jej celem jest eliminacja zakażenia bakteryjnego i zapobieżenie ewentualnym powikłaniom. Ponadto lek ma zadziałać na uciążliwe objawy stanu zapalnego, takie jak gorączka, kaszel, ból zatok i głowy czy obrzęk śluzówki.
Antybiotyk na zatoki
W przypadku bakteryjnego zapalenia zatok chorym podaje się najczęściej amoksycylinę (w wysokiej dawce) z kwasem klawulanowym lub cefuroksym. W ciężkich stanach może to być ceftriakson lub fluorochinolon parenteralnie. Odpowiedni lek musi jednak zostać przepisany przez lekarza.
Ze względu na trudność w dotarciu leku do śluzówki chorych zatok antybiotekoterapia trwa zwykle przynajmniej 10 dni. Pacjent oczywiście musi przyjmować dodatkowo osłonowe preparaty probiotyczne oraz preparat na poszczególne objawy – leki obkurczające błonę śluzową zatok, rozrzedzające wydzielinę, a także przeciwbólowe.
Najpopularniejsze w Polsce antybiotyki, które są zalecane przez lekarzy przy zapaleniu zatok, zawierają amoksycylinę, cefuroksym lub klarytromycynę. Istnieje kilkanaście preparatów różnych producentów, które oparte są na działaniu tych substancji czynnych. Można znaleźć też tańsze zamienniki popularnych antybiotyków.
Kiedy terapia nie pomaga, a infekcja wciąż nawraca należy rozważyć leczenie operacyjne. Zabieg wykonuje się endoskopowo. Polega on na udrożnieniu naturalnego ujścia zatoki i usunięciu zmian chorobowych z jej wnętrza. Czasem stosuje się także korektę zmian anatomicznych, np. poprawienie przegrody nosa.