Kąpiele słoneczne wysuszają skórę. Dlatego po wakacjach warto ją zregenerować.
Jak maksymalnie zregenerować skórę i opóźnić fotostarzenie?
Wbrew ogólnie przyjętym poglądom lato dla naszej skóry nie jest wcale najlepszą porą roku. Co prawda słońce wpływa na wzrost syntezy witaminy D, która pozwala lepiej przyswajać wapń, poprawia nastrój i uatrakcyjnia wygląd, jednak nadmierna ekspozycja skóry na słońce, szczególnie bez odpowiedniej ochrony, przynosi często dużo więcej szkód. Promieniowanie ultrafioletowe (UV), którego naturalnym źródłem jest słońce, stanowi istotny czynnik zewnętrzny wpływający na proces starzenia skóry. Dla opisu tego typu zjawiska pojawia się cały szereg określeń, z których najbardziej popularne to photoaging – czyli starzenie się skóry, tzw. fotostarzenie – wprowadzone przez Lorraine i Alberta Kligmanów, pod którego pojęciem rozumiemy zmiany mikro- i makroskopowe zachodzące w skórze pod wpływem słońca.
Naturalna bariera
Skóra stanowi barierę pomiędzy organizmem a środowiskiem zewnętrznym. Chroni ciało przed utratą wody, urazami mechanicznymi oraz nadmiernym działaniem promieniowania ultrafioletowego. Na jej prawidłowe funkcjonowanie w dużej mierze wpływają dwa czynniki: stopień nawilżenia oraz natłuszczenia. Mówimy o tzw. równowadze wodno-lipidowej. Stopień nawilżenia skóry zależy od własności higroskopijnych jej warstwy rogowej oraz zdolności barierowych, dzięki którym zatrzymuje ona wodę. Naturalne jej zabezpieczenie stanowią lipidy znajdujące się na jej powierzchni. Tworzą one tzw. płaszcz lipidowy, który powstaje w wyniku wydzielania łoju i jego gromadzenia w bruzdach skórnych i u nasady mieszków włosowych. W skład lipidów pokrywających naszą skórę wchodzą: wolne kwasy tłuszczowe 28 proc., triglicerydy 33 proc., woski 14 proc., cholesterol i jego estry 5 proc., skwalen 5 proc., węglowodory parafinowe 5 procent. Duże znaczenie fizjologiczne ma zdolność ich odnowy, która u ludzi młodych i zdrowych zachodzi bardzo szybko, natomiast u ludzi starszych znacznie wolniej. Bardzo ważnym czynnikiem w procesie prawidłowego nawilżenia skóry są również lipidy warstwy rogowej naskórka, które stanowią swoiste spoiwo, cement jego komórek. Ich skład nieco różni się od lipidów powierzchniowych. Zawierają one bowiem, oprócz wymienionych wcześniej związków, duże ilości ceramidów, których jest około 25 procent.
Szkodliwe promieniowanie
Promienie słoneczne wpływają destrukcyjnie na błony komórek naskórka i skóry właściwej, zaburzając jej funkcje ochronne. Skóra staje się wysuszona, naskórek zaczyna się nadmiernie złuszczać, wygląda nieefektownie. Na wysuszenie skóry ma również wpływ niszczenie ceramidów cementu międzykomórkowego. Promieniowanie UV powoduje także powstanie wolnych rodników, które w znaczący sposób przyspieszają proces starzenia skóry. Do efektów ich działania zaliczamy między innymi depolimeryzację kwasu hialuronowego czy też uszkodzenie włókien kolagenu i elastyny, ważnych elementów strukturalnych tkanki łącznej odpowiadającej za jej prawidłowe funkcjonowanie. Skóra staje się cieńsza, traci elastyczność i sprężystość. Czasem po lecie mogą pojawić się także inne jej defekty, między innymi przebarwienia pigmentacyjne czy też popękane naczynka krwionośne. Działanie wolnych rodników może mieć znacznie groźniejsze konsekwencje dla naszego organizmu, takie jak uszkodzenie struktur DNA, które mogą prowadzić do zmian kancerogennych. O tym, że problem jest istotny, świadczą podjęte próby oznaczania m.in. za pomocą paramagnetycznego rezonansu elektronowego tzw. współczynnika ochrony przeciwrodnikowej (RPF). Słońce niekorzystnie wpływa także na nasze włosy. Po lecie bardzo często zauważamy, że są one przesuszone, tracą kolor, źle się rozczesują, nie dają się ułożyć, stają się „sianowate”. Podobnie jak w przypadku skóry wymagają one w tym czasie szczególnej pielęgnacji.
Witaminy dla zdrowia skóry
Po powrocie z letnich wojaży warto zatem odpowiednio zadbać zarówno o skórę, jak i włosy. Jesień to bardzo dobra pora na ich „kapitalny remont”. W tym okresie warto zwrócić uwagę na preparaty pielęgnacyjne, zawierające w składzie recepturalnym surowce, które nawilżają, neutralizują efekt działania wolnych rodników, uzupełniają skład substancji międzykomórkowych, zatrzymują wodę, wyrównują proces keratynizacji, rewitalizują, wyrównują koloryt skóry. Niezależnie bowiem od tego, jak zabezpieczaliśmy skórę po lecie, jest ona zawsze silnie obciążona. Zanim jednak przystąpimy do intensywnej jej pielęgnacji, dobrze jest najpierw przygotować ją do przyjęcia substancji odżywczych i nawilżających. W tym celu należy wykonać peeling, czyli złuszczenie zrogowaciałych komórek naskórka. Szczególnie polecane są do tego celu preparaty oparte na naturalnych kwasach owocowych (AHA). Nie tylko bowiem ułatwiają one usunięcie martwych komórek naskórka, ale w widoczny sposób spłycają zmarszczki oraz zmniejszają plamy pigmentacyjne. W ich recepturach wykorzystuje się ekstrakty obfitujące w kwasy cytrynowy, mlekowy, glikolowy.
Jedną z podstawowych funkcji preparatów kosmetycznych stosowanych w tym okresie powinna być neutralizacja skutków działania wolnych rodników. Do naturalnych składników, których efekt kosmetyczny związany jest w dużej mierze właśnie z efektem antyoksydacyjnym, należy witamina E. Do układów o aktywności tej witaminy zaliczamy zarówno mieszaninę a-, b-, g-, d-tokoferoli i tokotrienoli, jak i ich pochodne, głównie estry. Związki te z powodu dobrej rozpuszczalności w lipidach mają zdolność umieszczania się w ich strukturach. Dzięki swoim właściwościom chronią one przed utlenianiem i zniszczeniem fosfolipidy błon komórkowych oraz ceramidy cementu międzykomórkowego. Najsilniejsze własności antyoksydacyjne mają g- i d-tokoferol, jednak działają one krócej niż ich a i b analogi, stąd też najlepsze efekty osiąga się, stosując mieszaninę tych związków. Pomocna w neutralizowaniu skutków nadmiernego działania słońca jest także witamina C czyli kwas L- askorbinowy. Poprzez eliminowanie wolnych rodników zapobiega ona uszkodzeniom komórek skóry, zmniejsza rumień, znosi nasilenie reakcji zapalnych, rozjaśnia przebarwienia pigmentacyjne, uszczelnia naczynia krwionośne. Efektywne w tego typu działaniach są także preparaty zawierające w składzie recepturalnym wyciągi obfitujące we falwonoidy. Ważnym składnikiem preparatów posłonecznych jest również witamina A, szczególnie stosowana w czystej postaci tzw. retinolu. Powoduje ona ścienienie nadmiernie pogrubionej pod wpływem promieni słonecznych warstwy rogowej, dzięki czemu skóra ulega wygładzeniu, rozjaśnia się jej koloryt. Poprawie ulegają także funkcje ochronne naskórka.
Nawilżające estry i woski
Nieodzownym elementem pielęgnacji skóry jesienią jest także zapewnienie jej odpowiedniego działania nawilżającego, które w dużej mierze związane jest z obecnością w preparacie kosmetycznym surowców wspomagających naturalne mechanizmy regulujące system uwodnienia skóry, a co za tym idzie odpowiednią jej elastyczność i gładkość. Prawidłowe nawilżenie skóry można osiągnąć za pomocą różnych metod: poprzez stosowanie hydrofilowych związków absorbujących wodę na jej powierzchni, przy udziale substancji mających zdolność wiązania wilgoci w głębszych warstwach naskórka, bądź przy użyciu odpowiednich układów tworzących na powierzchni skóry film o działaniu okluzyjnym. Dzięki swoim właściwościom emolienty stosowane w preparatach kosmetycznych obniżają tzw. współczynnik TEWL (transepidermal water loss), czyli poprzeznaskórkowy ubytek wody. Parametr ten stanowi ważny wskaźnik określający stopień uszkodzenia bariery naskórkowej. Oprócz tworzenia warstwy ochronnej na powierzchni skóry, uzupełniają one również uszkodzone lipidy naskórka. Skóra zabezpieczona emolientem wykazuje znacznie mniejszą tendencję do utraty wody niż skóra, która nie była poddana jego działaniu. Efekt ten jest wymierny i może on być potwierdzony przy użyciu odpowiednich systemów pomiarowych. Do najważniejszych emolientów należą między innymi triglicerydy, estry, ciekłe woski i niektóre syntetyczne alkoksylaty. Stosowane w preparatach powodują tworzenie na powierzchni skóry filmu nie zatykającego jej porów i pozwalającego jej oddychać. Niepolarne emolienty charakteryzują się wyższymi wartościami tego wskaźnika. Są one również czynnikami okluzyjnymi, zatrzymującymi wilgoć w skórze oraz zapewniającymi jej dobrą barierę ochronną. W ofertach firm spotyka się estry o prostych i rozgałęzionych strukturach, przy czym rozgałęzienie to może występować zarówno w reszcie kwasowej, jak i alkoholowej. Do najczęściej stosowanych należą: mirystynian izopropylu, laurynian heksylu, mirystynian mirycylu, izostearynin izopropylu, izostearynian propylu. Substancje te dobrze rozprzestrzeniają się na stosowanych powierzchniach. Wykazują własności zmiękczające i penetrujące naskórek, nie pozostawiają uczucia lepkości na skórze, pokrywają ją cienką warstewką, stwarzającą możliwości wymiany tlenowej i wodnej.
Nawilżanie olejami roślinnymi
Kolejną grupę stanowią tu jedne z najstarszych surowców stosowanych w preparatach kosmetycznych, jakimi są oleje roślinne. Wykorzystywanie ich w zabiegach pielęgnujących ciało znane jest od dawna. Należą one do najstarszych kosmetyków stosowanych już w starożytnym Egipcie. Stanowią one podstawowy składnik fazy tłuszczowej odgrywający istotną rolę pielęgnacyjną w stosunku do skóry i włosów. Na ogół są to ciekłe układy, znajdujące się w nasionach, owocach, kiełkach i innych częściach roślin oleistych, które pozyskuje się na drodze ich tłoczenia. Najcenniejsze są tłuszcze otrzymywane na zimno. Na szczególną uwagę, jeżeli chodzi o działanie kosmetyczne, zasługują tak zwane biooleje o wysokiej zawartości tzw. niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT): linolowego, linolenowego, arachidonowego, w literaturze kosmetycznej potocznie określane jako witamina F. Z reguły oleje te zawierają wiele innych substancji biologicznie aktywnych: witamin, fosfolipidów, fitosteroli. Tłuszcze te wykazują działanie farmakologiczne. Mają zdolność przenikania do skóry właściwej, gdzie aktywują jej funkcje regeneracyjne. Wpływają na stan nawodnienia, poprawiają elastyczność, zapobiegają jej łuszczeniu. Do pielęgnacji skóry suchej wykorzystywane są oleje tłuste, bogate w witaminy, np. bardzo dobrze przyswajany przez nią olej z awokado, wiesiołka, pestek moreli, orzechów laskowych, migdałów. Do skóry wrażliwej można stosować olej sezamowy, morelowy, z rokitnika. Dla każdego typu skóry, w tym również delikatnej skóry dziecięcej, polecany jest olej ze słodkich migdałów. Ze względu na dobre wchłanianie chętnie jest używany do masażu ciała. Do pielęgnacji skóry dojrzałej zaleca się stosowanie oleju z kiełków pszenicy, dzikiej róży, jojoby, czy też masła shea.
Wyraźne właściwości regeneracyjne wykazuje bogaty w aktywne składniki olej z orzeszków makadamia. Naturalne, czysto rafinowane oleje są podstawowymi surowcami wysokiej jakości kosmetyków do pielęgnacji skóry. Bardzo chętnie stosowane są one także w preparatach do pielęgnacji włosów, szczególnie właśnie zbyt mocno wysuszonych po lecie. Podobną rolę jak oleje pełnią w preparatach kosmetycznych woski. Swoje miejsce w kosmetyce znalazły zarówno surowce pochodzenia roślinnego, zwierzęcego czy też mineralnego, jak i ich syntetyczne odpowiedniki. Układy te są chętnie wykorzystywane ze względu na ich trwałość, znacznie wyższą niż olejów. Na szczególną uwagę zasługuje tu wosk owczy, czyli lanolina. Szukając pośród szerokiej gamy preparatów, odpowiednich dla siebie wyrobów, warto zwrócić uwagę na fakt, że w ofertach firm kosmetycznych zaczynają się pojawiać całe zestawy kosmetyczne przeznaczone specjalnie do pielęgnacji skóry jesienią, zapewniające maksymalną jej regenerację po słonecznym lecie.
Podziel się artykułem ze znajomymi
