Uczulenie na słońce: jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

Uczulenie na słońce – wydawać by się mogło, że to bardzo rzadki rodzaj alergii, tymczasem zmaga się z nim co dziesiąty Polak. Szczególnie narażona na uczulenie od słońca jest delikatna skóra dzieci. Jakie są objawy uczulenia na słońce? Jak leczyć fotodermatozę?

Fotodermatoza (uczulenie na słońce): co to jest?

Czy można mieć uczulenie na słońce? Tak. Uczulenie na słońce, inaczej fotodermatoza albo alergia na słońce, to niewłaściwa reakcja skóry na promieniowanie słoneczne. O uczuleniu od słońca mówi się wtedy, gdy reakcja na skórze jest wywołana niewielką dawką promieniowania, która nie spowodowałaby podobnej reakcji u zdrowej osoby. Obok uczulenia na słońce, lekarze wymieniają jeszcze dwa typy reakcji na promieniowanie słoneczne – oparzenie słoneczne i reakcję związaną z inną chorobą.

Uczulenie na słońce a oparzenie

Oparzenie słoneczne to reakcja skóry zdrowej osoby na zbyt długą ekspozycję na słońce lub na intensywne promieniowanie UV. Objawia się zaczerwienieniem, bólem i pieczeniem skóry. W cięższych przypadkach mogą wystąpić obrzęk, pęcherze i gorączka.

Uczulenie na słońce a choroby

Istnieją wreszcie choroby wywołane promieniowaniem słonecznym lub takie, których objawy nasilają się pod wpływem słońca. U osób z pewnymi schorzeniami autoimmunologicznymi, dermatologicznymi czy metabolicznymi, ekspozycja na słońce może prowadzić do zaostrzenia objawów, np. rumienia, pęcherzy, przebarwień lub pogorszenia stanu skóry, mimo że nie dochodzi do reakcji alergicznej sensu stricto.

Jakie choroby wywołują reakcje skórne na promieniowanie słoneczne, które mogą przypominać uczulenie na słońce?

• Toczeń rumieniowaty — nawet niewielkie uszkodzenie komórek przez promieniowanie UV powoduje, że uruchamia się nieproporcjonalna, gwałtowna reakcja układu odpornościowego,
• Łuszczyca — choć w tym schorzeniu promieniowanie UVB zazwyczaj działa korzystnie na skórę, u części pacjentów może wystąpić paradoksalna nadwrażliwość na UV, np. jeśli choroba jest aktywna, współistnieją inne schorzenia albo dojdzie do mechanicznego uszkodzenia skóry,
• Porfiria — zaburzenia produkcji hemu powodują, że w organizmie gromadzą się toksyczne związki pośrednie, czyli porfiryny, które pod wpływem promieniowania UV wywołują reakcje skórne.

Powyższa lista chorób nie jest kompletna, jest ich o wiele więcej.

Uczulenie na słońce: przyczyny

Uczulenie słoneczne może być wrodzone lub nabyte. Specjaliści wymieniają następujące rodzaje fotodermatoz (uczulenia od słońca):

●        Fotodermatoza idiopatyczna – to uczulenie od słońca o nieznanym podłożu, samoistne, ten typ fotodermatozy dotyka szczególnie dzieci;

●        Fotodermatoza metaboliczna – uczulenie słoneczne związane z zaburzeniami metabolizmu;

●        Fotodermatoza  egzogenna – wywołana czynnikami zewnętrznymi takimi jak leki, kosmetyki, zioła, niektóre produkty spożywcze.

Uczulenie na słońce: objawy

Objawy uczulenia na słońce są podobne do objawów oparzenia słonecznego. Pojawiają się zwykle w ciągu doby po ekspozycji na słońce. O uczuleniu na słońce mogą świadczyć następujące objawy:

• Wysypka,
• Zaczerwienienie skóry,
• Przebarwienia na skórze,
• Pęcherzyki na skórze,
• Guzki,
• Opuchlizna,
• Swędzenie,
• Łuszczenie się naskórka,
• Ból głowy,
• Ogólne złe samopoczucie,
• Zapalenie spojówek.
  
  

Zobacz również: Promieniowanie UV - na czym polega? Indeks i szkodliwość

Uczulenie na słońce: jak leczyć?

Wymienione objawy uczulenia na słońce mogą oznaczać reakcję fototoksyczną organizmu lub reakcję fotoalergiczną, które poddają się innemu leczeniu.

Reakcje fototoksyczne

Za uczulenia słoneczne pod postacią reakcji fototoksycznej najczęściej odpowiadają kosmetyki. Na przykład ulubione perfumy rozpylone na dekolcie w słoneczny dzień mogą skutkować powstaniem ciemnych plam na ciele. Szczególnie takie składniki perfum jak piżmo czy kurkuma wchodzą w reakcję ze słońcem. Podobną reakcję fototoksyczną mogą wywołać leki hormonalne, dziurawiec, kosmetyki z kwasami owocowymi. Reakcje fototoksyczne występują u zdrowych osób. W większości przypadków wystarczy wyeliminować czynnik je wywołujący, by przebarwienia zniknęły.

Reakcje fotoalergiczne

Czasami zdarza się uczulenie na słońce po antybiotyku (zwłaszcza tetracyklinach), antykoncepcji hormonalnej, lekach moczopędnych, retinoidach itd. to reakcja fotoalergiczna – reakcja obronna układu immunologicznego w postaci swędzącej wysypki na skórze i opuchlizny. Reakcję fotoalergiczną wywołują najczęściej leki w połączeniu z promieniowaniem UV. Niektóre składniki leków przeciwbólowych, antybiotyków czy maści pod wpływem słońca przekształcają się w inne substancje i stają się dla organizmu alergenami. W przypadku reakcji fotoalergicznej konieczne jest przyjęcie leków przeciwhistaminowych – to jedne z najczęściej stosowanych leków na uczulenie na słońce.

Czytaj także: Uczulenie na słońce u dzieci - objawy i leczenie

Co na uczulenie na słońce? Domowe sposoby

Co na uczulenie słoneczne można stosować poza lekami? Zdecydowanie najlepszym sposobem na uczulenia na słońce jest unikanie promieniowania słonecznego. Oczywiście w miarę możliwości, bo przecież nie da się całkowicie zrezygnować z ekspozycji na słońce. Warto mieć na uwadze to, że najbardziej szkodliwe dla skóry jest promieniowanie w godzinach 11-15, więc dobrze jest zrezygnować z wychodzenia z domu w tych godzinach.

Uczulenie na słońce: jaki filtr stosować?

Jaki krem na uczulenie na słońce stosować? Przed wyjściem z domu należy smarować się kremami z filtrem SPF 50. Niestety, one też mogą wywołać uczulenie na słońce, więc warto używać sprawdzonych kremów z filtrami mineralnymi i nie zmieniać ich zbyt często. Warto pamiętać także o nakryciu głowy, szczególnie w czasie najsilniejszego promieniowania.

Uczulenie na słońce: czym smarować?

Wiele osób zastanawia się, czym smarować uczulenie na słońce. Dostępne są różne preparaty na alergię skórną spowodowaną słońcem. Jeśli pojawiła się na skutek uczulenia na słońce wysypka, dobrym rozwiązaniem jest maść na uczulenie słoneczne z cynkiem. Jeśli natomiast skórę pokryły pęcherze, warto zastosować wapno. Skórę łuszczącą się po ekspozycji na słońce dobrze jest posmarować balsamem po opalaniu zawierającym pantenol, alantoinę, witaminy E oraz A.

Zobacz też: Wysypka od słońca - jak leczyć? Co na wysypkę od słońca?

Uczulenie na słońce: jak zapobiegać?

Jak już wspomniano, podstawową metodą zapobiegania uczuleniom na słońce jest unikanie nadmiernej ekspozycji na promieniowanie (przebywanie w pomieszczeniach lub w cieniu w godzinach największej „aktywności” słońca, smarowanie skóry kremami itp.) Dobrą praktyką jest także ochrona głowy i oczu – szerokie kapelusze, czapki z daszkiem i okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV skutecznie zmniejszają ryzyko podrażnień.

W przypadku osób ze skłonnością do reakcji skórnych warto zasięgnąć porady lekarza – niektóre fotodermatozy wymagają stosowania specjalistycznych dermokosmetyków, a nawet profilaktyki farmakologicznej (np. leków przeciwhistaminowych lub beta-karotenu).

Uczulenie na słońce: często zadawane pytania

Poniżej znajdziesz odpowiedzi na kilka pytań, które dotyczą uczulenia na słońce.

• Gdzie może pojawić się uczulenie na słońce? Na twarzy, dłoniach, stopach, dekolcie, ustach – generalnie na wszystkich odsłoniętych częściach ciała – szczególnie tych, które wcześniej nie były regularnie eksponowane na słońce (np. dekolt, ramiona, przedramiona).
• Uczulenie na słońce – jak wygląda? Skóra objęta uczuleniem na słońce może być zaczerwieniona, swędząca i podrażniona. Często pojawiają się drobne krostki, grudki lub pęcherzyki, czasem z towarzyszącym obrzękiem. Zmiany te mogą przypominać wysypkę alergiczną.
• Homeopatia na uczulenie na słońce – czy to działa? Nie ma dowodów naukowych na skuteczność homeopatii w leczeniu uczulenia na słońce. Choć niektóre osoby deklarują poprawę po zastosowaniu preparatów homeopatycznych, efekty te mogą wynikać z unikania słońca lub placebo. W przypadku powtarzających się objawów, zdecydowanie lepiej skonsultować się z dermatologiem i rozważyć sprawdzone metody leczenia, np. leki przeciwhistaminowe, miejscowe kortykosteroidy lub specjalistyczne kremy z wysokim filtrem UV.
• Uczulenie na słońce – ile trwa i czy może przejść samo? W łagodnych przypadkach objawy mogą ustąpić samoistnie po kilku dniach – pod warunkiem unikania dalszej ekspozycji na słońce i zastosowania pielęgnacji łagodzącej. Jednak u osób z fotodermatozami reakcje mogą nawracać i wymagać leczenia dermatologicznego.
• Uczulenie na słońce a solarium — jaka jest zależność? Reakcje skórne przypominające uczulenie na słońce mogą wystąpić również po wizycie w solarium. Promieniowanie UVA wykorzystywane w lampach opalających może wywołać podrażnienie, wysypkę, świąd, a u osób z fotodermatozami nawet silne reakcje skórne.

Uczulenie na słońce: podsumowanie

Uczulenie na słońce to reakcja skóry na promieniowanie UV, która może przybierać różne formy. Najlepszą ochroną pozostaje unikanie ekspozycji i stosowanie filtrów, a jeśli objawy uczulenia na słońce są dotkliwe, należy udać się do lekarza, który wdroży odpowiednie leczenie.